Wat is een aankoop op lijfrente?

Wie op lijfrente koopt, betaalt de prijs niet in één keer, maar in schijven. Jij (de renteplichtige) betaalt de verkoper (de lijfrentetrekker) een rente bijvoorbeeld maaandelijks. De verplichting tot betaling vervalt bij overlijden van de rentegenieter of bij het verstrijken van de in het contract vastgelegde termijn.

Er zijn verschillende formules mogelijk met lijfrente

• In volle eigendom: De koper mag de woning onmiddellijk betrekken.
• In vruchtgebruik: De verkoper blijft in de woning wonen tot hij overlijdt.
• Beperkte duur: In sommige contracten wordt de betaling van de rente beperkt tot maximaal 20 of 25 jaar.
• Onbeperkte duur: In andere gevallen moet de rente maandelijks worden gestort tot de verkoper overlijdt.
• Met of zonder "boeket": Dat is het bedrag, een soort voorschot, dat je bij de ondertekening van de verkoopakte aan de verkoper moet betalen. Het gaat doorgaans om 10 % tot 20 % van de waarde van de woning, maar het kan ook hoger liggen als beide partijen daarmee instemmen.
• Met of zonder indexering van de rente: Bij een indexering wordt de rente aangepast aan de stijging van de levensduurte.

Na het overlijden van de verkoper

• Hoef je geen rente meer te betalen.
• Word je volle eigenaar van de woning. Je kan er dan in wonen of ze verhuren.

De voor- en nadelen van een aankoop op lijfrente

De voordelen voor de verkoper

• Je kan blijven genieten van je appartement of je huis en genieten van een regelmatig financieel inkomen, zonder het te moeten verlaten. Dit geldt uiteraard alleen als de lijfrenteverkoop in vruchtgebruik plaatsvindt en de verkoper dus de woning blijft bewonen.
• Dankzij de rente die je na de verkoop ontvangt, beschik je over een regelmatig inkomen dat ook gegarandeerd is. Als je in je contract een "ontbindend beding" laat opnemen, dan bouw je een verzekering in tegen eventuele wanbetalingen door de koper. In dat geval word je immers opnieuw de volle eigenaar van de woning en mag je de rente die je reeds ontving behouden als schadevergoeding.
• In het contract met de koper kan je overeenkomen dat de lijfrente geïndexeerd wordt. Dat betekent dat ze meestijgt met de inflatie. Anders gezegd: Als het leven duurder wordt omdat de prijzen stijgen, neemt ook het bedrag dat je ontvangt toe.
• Je rente wordt niet belast omdat de fiscus ze niet als "inkomen" beschouwt. Let wel: als de koper een vennootschap is of de woning wordt gebruikt voor professionele doeleinden, geldt dit niet.
• Gezien de fiscus een lijfrente niet als een extra inkomen beschouwt, verhoogt ze je belastbaar inkomen niet. Dat is handig als je inkomsten lager zijn dan een bepaald bedrag en je bijvoorbeeld recht hebt op het sociaal voordelig Omnio-statuut. Je kan er dus gebruik blijven van maken.

De voordelen voor de koper

• Als de verkoper niet meer lang leeft, kan je als koper een goede zaak doen.
• Omdat je bij de aankoop van een woning via lijfrente als koper niet in één keer de volledige aankoopprijs moet ophoesten, hoef je niet per se een lening af te sluiten. Een lening kan nodig zijn als het boeket hoog is, maar je kan geen hypotheeklening afsluiten om dit soort vastgoedaankopen te financieren.

De nadelen voor de verkoper

• Hoewel je je woning mag blijven gebruiken, "bezit" je ze niet meer en kan je ze dus ook niet nalaten aan je erfgenamen.
• Je loopt het risico dat de koper de rente niet meer betaalt. Je kan de gevolgen ervan wel sterk inperken met maatregelen die je notaris voor je kan nemen tijdens het opmaken van het verkoopcontract.
• Vaak wordt er een einddatum afgesproken waarop het betalen van de rente stopt. Als je op die datum nog leeft, mag je wel in je huis blijven wonen, maar verlies je je maandelijks extra inkomen waar je tot dan toe van kon genieten. 

De nadelen voor de koper

• De verkoper kan veel langer leven dan de geschatte levensverwachting op het moment van de aankoop. In dat geval kan de aankoop van die woning een dure aangelegenheid worden. Om dit risico te beperken, kan je wel een uiterste datum afspreken waarop de lijfrentebetalingen stoppen.
• Bij de aankoop van een woning met lijfrente kan je geen aanspraak maken op een belastingkorting.
• Als het contract bepaalt dat de verkoper in de woning mag blijven tot aan zijn dood, kan je pas vanaf dat (onzeker) moment over je woning beschikken.
• Sommige contracten voorzien in het betalen van een "boeket". Dat wil zeggen dat de aankoop niet alleen wordt betaald met een lijfrente, maar dat je daarnaast al meteen een (soms aanzienlijk) eenmalig bedrag ophoest bij het tekenen van het contract. Indien je voor het betalen van dit boeket een lening moet afsluiten, moet je kiezen voor een consumentenkrediet. Je kan dan niet profiteren van de voordelen van een hypothecair krediet.