Onder één dak wonen

Samenleven betekent doorgaans samen een woning huren of kopen. Dit zal jullie band nog versterken. De samenlevingsformule die jullie gekozen hebben (trouwen, wettelijk samenwonen of feitelijk samenwonen) zal in grote mate jullie rechten bepalen, maar ook jullie plichten wat de gezinswoning betreft. 
 
Voor gehuwden of wettelijk samenwonenden:
  • Als jullie een woning huren worden jullie beschouwd als medehuurders, ongeacht wie wanneer het contract heeft ondertekend. Maar toch raden we je aan om sowieso beiden te tekenen.
  • Als jullie een woning kopen en die gebruiken als voornaamste gezinswoning, dan is die woning beschermd.  Anders gezegd: dan kan een van de partners nooit zomaar alleen beslissen deze woning te verkopen of te gebruiken als onderpand voor gemaakte schulden. En dit ongeacht wie voor hoeveel procent eigenaar van de woning is. 
Voor feitelijk samenwonenden:
  • Beslissen jullie om samen te leven zonder een verklaring af te leggen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand, dan zijn jullie "feitelijk" samenwonenden. Als jullie dan een woning huren, kunnen jullie best beiden het huurcontract ondertekenen. Want anders is enkel degene die het contract tekent aansprakelijk. Maar dan kan die persoon ook alleen het huurcontract opzeggen. 
  • Als jullie een woning kopen, dan kunnen jullie ook best beiden nadenken over de eigendomsrechten. Is de woning van één iemand? Willen jullie samen aankopen? Kopen jullie best met een beding van aanwas? Dit zijn zaken die voor feitelijke samenwoners zeer belangrijk zijn. Feitelijke samenwoners hebben heel vaak een ingreep nodig om zichzelf te beschermen, wat de gezinswoning betreft. Aarzel niet om een notaris hiervoor te raadplegen.

De Wikifin-tip

  • Huren of kopen. Samen of apart. Overloop de gevolgen voor jou en je partner. Naargelang jullie getrouwd zijn, wettelijk samenwonen of feitelijk samenwonen zullen jullie andere rechten en plichten hebben.

  1. We huren de gezinswoning. Zijn we allebei door het huurcontract gebonden?

    Dat hangt af van de gekozen samenlevingsformule.

    Je bent getrouwd
     

    Echtgenoten worden allebei door het huurrecht beschermd, ongeacht hun huwelijksstelsel. Ze worden dus als medehuurder beschouwd. Die regel geldt niet alleen voor huurcontracten ondertekend door getrouwde stellen. Ongeacht wanneer de huurovereenkomst werd aangegaan, als echtgenoot ben je mee aansprakelijk voor de huur. Met andere woorden: trek je samen in de woning die jouw partner al huurde vóór het huwelijk, dan word je medehuurder en geniet je dezelfde rechten. Je bent dan ook mee aansprakelijk voor het betalen van de huur: indien jouw partner niet langer de huur betaalt, kan de eigenaar je vragen de volledige huur te betalen, gewoon omdat je getrouwd bent. Dat blijft zo, ook al heb je het huurcontract niet mee ondertekend.

    Overlijdt een van beide echtgenoten, dan kan de langstlevende in het huis blijven wonen.
    Let op: die principes gelden enkel voor de gezinswoning. Voor handelsruimten en tweede verblijven gelden andere regels.

    Je bent wettelijk samenwonend

    Voor wettelijk samenwonenden gelden in het huurrecht dezelfde regels als voor getrouwde koppels. Ze worden als medehuurders beschouwd zodra ze een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd. Ze krijgen dus dezelfde bescherming als getrouwde koppels en moeten er beiden voor zorgen dat de huur wordt betaald.

    Je bent feitelijk samenwonend

    Bij feitelijk samenwonenden is enkel wie het huurcontract ondertekende de huurder. Met andere woorden: hij heeft als enige de rechten die voortvloeien uit het huurcontract en de eigenaar kan enkel aan hem of haar vragen de huur te betalen. Indien diegene die het huurcontract ondertekende de huur niet betaalt, dan kan de huisbaas niet eisen dat de andere feitelijk samenwonende dat zou doen. Bij feitelijk samenwonenden kan wie het huurcontract ondertekende, eisen dat zijn partner het huis verlaat als ze uit elkaar gaan. Ook na het overlijden van wie het huurcontract ondertekende, moet zijn partner in principe de woning verlaten.

    Ondertekende je allebei het huurcontract, dan gelden dezelfde regels als voor wettelijk samenwonenden en getrouwde koppels. Heel vaak is het aan te raden om samen de huurovereenkomst te tekenen. Het geeft alle partijen, zowel de huurder als verhuurder meer zekerheid. Heel vaak wordt dan zelfs gewerkt met een “hoofdelijke aansprakelijkheid”, wat betekent dat de verhuurder bij elk van de huurder een gehele bedrag kan vorderen.

    Af en toe gebeurt het dat slechts één huurder tekent omdat het gemakkelijker is indien de huurders “wisselen”. Dit is vaak zo wanneer vrienden bij elkaar wonen. Hoe dan ook ligt het risico van de wanbetaling dan bij degene die tekent. Goede afspraken en eventueel een schriftelijke overeenkomst tussen de huurders onderling is zeker aan te raden.

    De Wikifin-tips

    • Breng steeds jouw huisbaas op de hoogte als jouw partner zich op jouw adres wil laten inschrijven.
    • Woon je samen? Onderteken dan samen het huurcontract!

  2. Wat zijn de gevolgen als we samen een woning kopen?

    Je bent getrouwd

    Mensen die samen een hypothecaire lening afsluiten om een woning te kopen, moeten meestal rekening houden met volgende twee elementen uit het contract:

    • hoofdelijke aansprakelijkheid;
    • onverdeeldheid.
       

    We willen niet te diep op juridische details ingaan, maar deze elementen brengen mee dat ieder van de medeleners aansprakelijk kan worden gesteld om het volledige bedrag terug te betalen. De principes van hoofdelijke aansprakelijkheid en onverdeeldheid kunnen tot extreme situaties leiden wanneer een van de medeleners over onvoldoende middelen blijkt te beschikken of met de noorderzon verdwijnt. Wie achterblijft, moet er vanaf dan alleen voor zorgen dat de lening maandelijks wordt afbetaald.

    Getrouwde partners genieten van de ‘bescherming van de gezinswoning’. Dat principe maakt het voor een van de echtgenoten onmogelijk om alleen te beslissen over het verhuren of verkopen van de gezinswoning.

    Je bent wettelijk samenwonend

    De hoofdelijke aansprakelijk en onverdeeldheid zijn ook van toepassing wanneer wettelijk samenwonenden samen een eigendom kopen. Net als getrouwde partners, genieten zij van de ‘bescherming van de gezinswoning’.

    Je bent feitelijk samenwonend

    Feitelijk samenwonenden kunnen samen een eigendom kopen. Voor hen geldt dan ook de ‘hoofdelijke aansprakelijkheid’ en de ‘onverdeeldheid'. Er is echter geen sprake van een bescherming van de gezinswoning. Met andere woorden: indien een van de partners overlijdt, dan kan de andere niet opeisen om in het huis te blijven wonen. Kocht je de woning samen met jouw partner, dan bent je eigenaar van jouw aandeel, maar het aandeel van jouw overleden partner gaat naar zijn wettelijke erfgenamen (kinderen, ouders, …).  Zij kunnen vragen dat het huis wordt verkocht om hun erfdeel te krijgen. Feitelijke samenwoners worden dus niet beschermd en hebben (zonder notarieel optreden) géén erfrecht.

    Kom je liever niet in een dergelijke situatie terecht? Raadpleeg dan een notaris! Die kan je uitleggen hoe je dergelijke problemen kan oplossen.

    De Wikifin-tip

    Voor welke samenlevingsformule je ook kiest, vraag bij een notaris welke mogelijkheden er zijn om in de aankoopakte van jouw woning bepalingen op te nemen die je na het overlijden van jouw partner beschermen.

     

  3. Onder welke voorwaarden kan een partner de gezinswoning verkopen?

    Zowel getrouwde stellen als wettelijk samenwonenden genieten van een bescherming van de gezinswoning: een partner kan niet alleen beslissen om de gezinswoning (de plaats waar je samen woont) te verkopen, te verhuren of weg te schenken. Ook niet om er een hypotheek op te nemen of er een andere bestemming aan te geven. Dat geldt zelfs wanneer slechts een van de echtgenoten of samenwonende partners eigenaar is van de woning.

    De bescherming van de gezinswoning geldt ook voor de inboedel in het huis waar het gezin dagelijks woont.

    De bescherming van de gezinswoning geldt enkel voor getrouwde partners en wettelijk samenwonenden. Met andere woorden: jouw feitelijk samenwonende partner heeft wel degelijk het recht de gezinswoning te verkopen als hij of zij daarvan de enige eigenaar is. Hij heeft jouw toestemming niet nodig.