Wikifin is een initiatief van de

Wikifin is een initiatief van de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten. Lees meer over Wikifin.

set-of-hands.jpg
Aangepast op

Schenking tussen echtgenoten en verdeling-schenking

Op deze pagina

Schenking tussen echtgenoten

Hoe worden de goederen verdeeld als een van beide echtgenoten overlijdt?

Als niets is vastgelegd (testament, schenking …) bij het overlijden van een van beide echtgenoten en als de echtgenoten kinderen hebben, erft de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik van de goederen. De blote eigendom gaat naar de kinderen.

Dit betekent dat de langstlevende echtgenoot de goederen mag gebruiken: er wonen of het verhuren als het gaat om een woning. Als het gaat om een belegging op een spaarrekening of een effectenrekening kan hij de intresten of dividenden ontvangen. De langstlevende echtgenoot kan de goederen echter niet verkopen zonder instemming van de vruchtgebruikers: Hij is immers geen volle eigenaar van die goederen.

Wat is het voordeel van een schenking tussen echtgenoten?

Als je samen beslist dat bij het overlijden van een van de echtgenoten de volledige eigendom – niet alleen het vruchtgebruik – naar de langstlevende echtgenoot moet gaan, kan je een schenking tussen echtgenoten doen. Opgelet, dit kan enkel voor “eigen” goederen van de echtgenoten.

Deze schenking is een overeenkomst die is opgenomen in het huwelijkscontract of later wordt toegevoegd, waarbij de echtgenoten of toekomstige echtgenoten de voordelen regelen die ze wensen na te laten in geval van overlijden van een van hen.

Deze schenking heeft het voordeel dat de langstlevende echtgenoot wordt beschermd "op burgerlijk niveau", maar het fiscale aspect mag niet vergeten worden.

Is een schenking tussen echtgenoten herroepelijk of onherroepelijk?

Schenkingen tussen echtgenoten zijn herroepelijk:

  • Gebeurt de schenking buiten een huwelijkscontract, dan is zij herroepelijk. De schenking kan dan, zonder rechtvaardiging, door een van de echtgenoten worden geannuleerd.
  • Indien de schenking geregeld is in het kader van een huwelijkscontract, kan de schenking enkel herroepen worden wanneer beide echtgenoten hun toestemming hiervoor geven.

Welke impact heeft de hervorming van het erfrecht van 2018 op de schenking tussen echtgenoten?

Sinds september 2018 kan, als er kinderen zijn, de helft van het vermogen aan de langstlevende echtgenoot worden gegeven. Het beschikbare deel bedraagt voortaan immers de helft van de nalatenschap, ongeacht het aantal kinderen.

Wat gebeurt er bij een echtscheiding?

In tegenstelling tot wat vroeger het geval was, vervallen schenkingen niet automatisch bij een echtscheiding. Echtgenoten moeten dus uitdrukkelijk hun schenkingen "herroepen". Dat kan ook nog na de echtscheiding, tenzij de echtgenoten afstand hebben gedaan van hun recht om schenkingen te herroepen in het kader van een echtscheiding.

Een oud koppel verstrengeld voor het huis

Verdeling-schenking of dubbele akte

Wat is het principe van de verdeling-schenking of dubbele akte?

In beginsel willen ouders, als zij overlijden, hun kinderen gelijk behandelen bij de verdeling van hun goederen. Soms is het echter moeilijk om tot een perfect evenwichtige verdeling tussen de kinderen te komen. In dat geval biedt de verdeling-schenking een oplossing.

Het gaat in de eerste plaats om een schenking aan de kinderen. Pas daarna verdelen de kinderen de goederen onder zich om een evenwicht te bekomen.

Merk op dat deze verdeling-schenking voor meerderde soorten goederen geldt: woning, grond, geld enzovoort.

Voorbeeld: Verdeling-schenking of dubbele akte

Een koppel heeft twee kinderen en twee huizen. De ouders bewonen één huis en verhuren het tweede huis aan hun jongste zoon. Hun oudste zoon woont elders.

In het huis dat aan de jongste zoon wordt verhuurd, moeten renovatiewerken worden uitgevoerd. Gezien hun leeftijd, willen de ouders die renovatiewerken niet zelf betalen.

Ook de jongste zoon wil de renovatiekosten niet voor zijn rekening nemen. Hij vindt dat hij op die manier als enige zou bijdragen aan de meerwaarde die het huis door de werken krijgt, wat ook zijn oudere broer ten goede zal komen als de goederen van hun ouders worden verdeeld. Kortom, niemand heeft zin om de nochtans broodnodige renovatiewerken te betalen.

Hoe raken ze uit die impasse?

Een oplossing zou erin bestaan dat de ouders het huis aan hun jongste zoon verkopen en er daarbij voor zorgen dat de verkoopprijs overeenstemt met de reële waarde van het huis. Het nadeel van die oplossing is dat de jongste zoon dan hoge registratierechten zal moeten betalen voor een woning die op een dag toch de zijne zou kunnen worden bij de verdeling van de goederen van zijn ouders.

De ouders zijn er zich van bewust dat, als zij het huis aan hun jongste zoon verkopen, zijn erfdeel te groot zou zijn ten opzichte van dat van hun oudste zoon, die bijgevolg niet gelijk behandeld zou worden.

Kiezen de ouders echter voor een verdeling-schenking in plaats van voor de verkoop van de woning aan hun jongste zoon, dan betekent dit dat ze een schenking doen ten voordele van hun beide zonen.

Daarna is het aan de oudste zoon om zijn deel van het huis aan zijn jongere broer te verkopen. Na de aankoop van dat deel zou de jongste zoon dan de enige eigenaar van het huis zijn. Hij zou dan ook kunnen profiteren van de renovatiewerken die hij in zijn woning wil laten uitvoeren (en dus van de meerwaarde die daaruit voortvloeit).

De voordelen van de verdeling-schenking of dubbele akte

  • Omdat de ouders de woning aan hun twee kinderen schenken, ontvangt elk kind een gelijk deel van de woning (de helft, in onverdeeldheid). Dat sluit aan bij de wens van de ouders om hun kinderen gelijk te behandelen. Bovendien moeten beide kinderen dan schenkbelasting betalen op lagere schijven. Als de woning 120 000 euro waard is, zal elk van hen immers slechts op 60 000 euro schenkbelasting moeten betalen. Bij de toekomstige verdeling (als de ouders overlijden) moet dan geen rekening meer worden gehouden met de waarde van de woning.
  • Als de jongste zoon het deel van zijn oudere broer overkoopt, zal hij als registratierecht enkel dat recht van verdeling betalen. Dat bedraagt 1 % in Brussel en Wallonië en 2,5 % in Vlaanderen. Zo vermijdt hij een recht van verkoop te moeten betalen, dat hoger ligt.

Bron: www.notaris.be.