De fiscaliteit van wettelijk samenwonenden

Wettelijk samenwonenden

Jullie worden als wettelijk samenwonenden beschouwd vanaf de dag waarop jullie bij de gemeente een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd.

Vanaf het tweede jaar dat jullie samenwonen, vullen jullie een gezamenlijke aangifte voor de personenbelasting in.

Worden wettelijk samenwonenden fiscaal gelijkgesteld met gehuwden?

Wettelijk samenwonenden worden door de belastingadministratie gelijkgesteld met gehuwden voor de berekening van de eindbelasting.

Maar opgelet: wettelijk samenwonenden hebben niet dezelfde rechten en plichten als gehuwden. Ook bij een erfenis gelden voor hen niet steeds dezelfde regels van wettelijke devolutie als voor gehuwden.

Kinderen ten laste

Het eerste jaar waarin jullie wettelijk samenwonen, beschouwt de belastingadministratie jullie nog als alleenstaanden. Als jullie samen al een kind hebben, kan slechts één van jullie beide dat kind ten laste nemen.

Vanaf het tweede jaar dat jullie samenwonen, komt(en) het(de) gezamenlijke kind(eren) ten laste van het gezin, omdat jullie vanaf dan een gezamenlijke belastingaangifte invullen.

Huwelijksquotiënt

Om de fiscale druk voor sommige wettelijk samenwonenden te verlichten, voorziet de wet in een specifiek instrument: het huwelijksquotiënt. Stel: je partner heeft geen beroepsinkomen of een beroepsinkomen dat minder bedraagt dan 30 % van jullie totale beroepsinkomen. Dankzij het huwelijksquotiënt wordt een deel van je beroepsinkomen dan aan je partner toegerekend. Daardoor zal het totale belastingbedrag dat jullie moeten betalen, lager liggen dan het totale belastingbedrag dat jullie zouden betalen als de fiscus jullie beide als alleenstaanden zou beschouwen. Het huwelijksquotiënt doet de aanslagvoet dus dalen. Dit is een voordeel dat de fiscus je automatisch toekent: je hoeft er dus niet om te vragen.

Belastingverminderingen

Wanneer wettelijk samenwonenden samen een hypothecaire lening afsluiten, mogen ze binnen de wettelijk vastgestelde grenzen vaak zelf kiezen hoe ze de leninglasten (kapitaalaflossing, intresten en premies voor de levensverzekering in de korf voor de woonbonus) onderling verdelen bij hun belastingaangifte.

Bij de wooncheque (« chèque habitat ») in Wallonië kunnen samenwonenden niet beslissen hoe ze die leninglasten onderling verdelen. Dat zal steeds gebeuren in functie van ieders eigendomsaandeel in het goed.

Je beslist een einde te maken aan het wettelijk samenwonen

Jullie worden als alleenstaanden beschouwd vanaf het jaar waarin jullie wettelijke samenwoning eindigt. Vanaf dat moment ontvangen jullie een aparte belastingaangifte op jullie eigen naam.

Jullie zullen dus allebei elk apart moeten bijbetalen, of terugbetaald krijgen wat de belastingadministratie te veel aanrekende.

• Stel dat jullie in maart 2024 een punt zetten achter jullie wettelijke samenwoning:
  • In juni 2024 vullen jullie de belastingaangifte in voor het inkomstenjaar 2023. Daarvoor kijkt de fiscus naar jullie situatie op 1 januari 2024. Op die datum woonden jullie nog wettelijk samen en dus vullen jullie een gezamenlijke belastingaangifte in.
  • In juni 2025 vullen jullie de belastingaangifte in voor het inkomstenjaar 2024. Daarvoor kijkt de fiscus naar jullie situatie op 1 januari 2025. Op die datum woonden jullie niet meer wettelijk samen en dus vullen jullie elk een individuele belastingaangifte in.