Het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) is bedoeld voor alle zelfstandigen, ongeacht ze via een vennootschap werken of niet, hun meewerkende echtgenoten en helpers.
Wat moet je hiervoor doen?
- Je moet een pensioeninstelling kiezen. Dit kan een verzekeringsonderneming of pensioenfonds zijn. Je kan dit aanvullend pensioen dus niet opbouwen via een bank.
- Je sluit met deze pensioeninstelling een overeenkomst voor de opbouw van een vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen. De inhoud van deze overeenkomst kan je vrij kiezen binnen het aanbod van de pensioeninstelling.
Indien gewenst, kan je aan het VAPZ een overlijdensdekking koppelen om je naasten te beschermen.
Er bestaan ook VAPZ-overeenkomsten voor zelfstandigen met een solidariteitsluik. Dat voorziet in een bijkomende tegemoetkoming bij tijdelijke of blijvende arbeidsongeschiktheid of invaliditeit door ziekte of ongeval. Ook bij een overlijden kan deze tegemoetkoming soelaas bieden.
- Je mag – onder een bepaald plafond – zelf beslissen hoeveel je jaarlijks spaart.
Je bepaalt zelf de bijdragen die je wil betalen. Ze mogen evenwel niet hoger zijn dan 8,17 % van je netto belastbaar inkomen van drie jaar terug, met een maximumplafond van 3859,40 euro voor het jaar 2023.
Wie ervoor kiest om een sociaal luik aan zijn aanvullend pensioen te koppelen, mag in 2023 maximaal 9,40 % van het netto belastbaar bedrijfsinkomen (met een maximum van 4440,43 euro) in zijn VAPZ storten. Minstens 10 % van deze bijdrage moet worden toegewezen aan het solidariteitsluik.
Dankzij een wettelijke bescherming heb je bij pensionering recht op het deel van de gestorte bijdragen dat niet gebruikt werd voor de financiering van de overlijdensdekking of het solidariteitsluik. Die garantie geldt zelfs als de pensioeninstelling verlies zou boeken bij het beleggen van die bijdragen.
Wanneer kan je je vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen opnemen?
Je aanvullend pensioen wordt automatisch uitbetaald als je met (vervroegd) wettelijk pensioen gaat. De pensioeninstelling zal je contacteren wanneer je pensioen ingaat om de uitbetaling van jouw aanvullend pensioen te regelen.
Op MyPension.be kan je nagaan wanneer je met pensioen kan gaan.
Het is in principe niet mogelijk om je aanvullend pensioen op te vragen vóór je pensionering.
Op deze regel bestaan volgende uitzonderingen:
- Als je voldoet aan de voorwaarden om met (vervroegd) wettelijk pensioen te gaan, maar je besluit om toch nog te blijven werken.
- Wanneer je geboren bent in of vóór 1961:
- Zelfstandigen geboren in of vóór 1961 die met economische moeilijkheden geconfronteerd worden, mogen onder bepaalde strikte voorwaarden hun aanvullend pensioen opnemen vanaf 60 jaar als de pensioenovereenkomst dit toelaat.
- Als je je aanvullend pensioen gebruikt voor een onroerend project.