Welk fiscaal regime is van toepassing in jouw gewest bij de aankoop van een woning?

Wanneer je een hypothecaire lening afsluit om een woning te kopen of te (ver)bouwen, kan je, onder bepaalde voorwaarden en afhankelijk van je persoonlijke situatie, genieten van fiscale voordelen. De fiscale voordelen waarop je mogelijk recht hebt, zijn onder meer afhankelijk van de datum waarop je de hypothecaire lening afsluit en van het gewest waar je gedomicilieerd bent.

Om te bepalen welk fiscaal regime van toepassing is en aan welke voorwaarden moet worden voldaan, op welke bedragen je mogelijk recht hebt en welke specifieke situaties voor jou gelden, is het raadzaam om contact op te nemen met je bank of de instelling die je het krediet verleent.

Hoeveel bedraagt het belastingvoordeel van de woonbonus voor de eigen en enige woning?

Leningen afgesloten tussen 1 januari 2005 en 31 december 2014

Het belastingvoordeel wordt als volgt berekend:

• Een basisbedrag (voor het aanslagjaar 2024) van:
  • 2280 euro in het Vlaamse Gewest
  • 2290 euro in het Waalse Gewest
  • 2810 euro in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
• Dit basisbedrag kan worden verhoogd met 760 euro in het Vlaamse en Waalse Gewest en met 940 euro in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gedurende de eerste tien jaar van de terugbetaling van je hypothecaire lening.
• Daar komt nog 80 euro (90 euro in Brussel) bij als je op 1 januari na de ondertekening van je lening minstens drie kinderen ten laste hebt.
• De belastingvermindering wordt dan berekend tegen het marginale belastingtarief waaraan je wordt belast (minimaal 30 % en maximaal 50 %). 

Leningen afgesloten in 2015

Voor een hypothecaire lening die in 2015 werd afgesloten, hangt het belastingvoordeel af van het gewest waar je gedomicilieerd bent.

Sinds 1 januari 2015 is de woonbonus niet langer een belastingaftrek, maar een vermindering van het totale bedrag aan betaalde belastingen.

In het Vlaamse Gewest

Het belastingvoordeel bestaat uit een belastingvermindering van 40 % op de volgende bedragen:

• Het basisbedrag is 1520 euro.
• Dit bedrag kan worden verhoogd met 760 euro gedurende de eerste tien jaar van de terugbetaling van je hypothecaire lening.
• Daar komt nog 80 euro bij als je op 1 januari na de ondertekening van je lening minstens drie kinderen ten laste hebt.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Het belastingvoordeel bestaat uit een belastingvermindering van 45 % op de volgende bedragen:

• Basisbedrag: 2810 euro (aanslagjaar 2024)
• Verhoging voor de eerste tien jaar: 940 euro
• Verhoging voor de eerste tien jaar als je (op 1 januari na de ondertekening van je lening) minstens 3 kinderen ten laste hebt: 90 euro

In het Waalse Gewest

Het belastingvoordeel van de woonbonus voor een eigen en enige woning bestaat uit een belastingvermindering van 40 % op de volgende bedragen:

• Basisbedrag: 2290 euro
• Verhoging voor de eerste tien jaar: 760 euro
• Verhoging voor de eerste tien jaar als je (op 1 januari na de ondertekening van je lening) minstens drie kinderen ten laste hebt: 80 euro

Leningen afgesloten vanaf 1 januari 2016

In het Vlaamse Gewest

Voor leningen afgesloten tussen 1 januari 2016 en 31 december 2019 is in het Vlaamse Gewest de geïntegreerde woonbonus van toepassing op je eigen woning.

Het bedrag van het belastingvoordeel in het kader van de geïntegreerde woonbonus is beperkt tot 1520 euro, voor een eigen woning. Als dit je enige woning is, wordt het bedrag verhoogd met 760 euro per jaar voor de eerste tien jaar van het krediet als de betreffende woning je enige woning blijft, en met 80 euro per jaar als je minstens drie kinderen ten laste hebt.

Op dit totaalbedrag (maximaal 1520 euro + 760 euro + 80 euro) zal een tarief van 40 % worden toegepast om de feitelijke belastingvermindering te berekenen ([1520 euro + 760 euro + 80 euro] x 40 % = 944 euro).

Sinds 1 januari 2020 is de woonbonus afgeschaft en zijn de registratierechten - meer bepaald het recht van verwerving - verlaagd. In 2023, als je een woning koopt in Vlaanderen, betaal je 3 % registratierechten als het je eigen en enige woning is. Als je daarnaast ook nog eens beslist om energiebesparende werkzaamheden uit te voeren, betaal je 1 % in plaats van 3 %.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Hier blijft de regeling woonbonus onverminderd gelden voor 2015 en 2016. Voor de leningen afgesloten vanaf 1 januari 2017 is de woonbonus echter afgeschaft.

In het Waalse Gewest

Voor leningen afgesloten sinds 1 januari 2016 is voor een woning gelegen in het Waalse Gewest de "Chèque Habitat" nog altijd van toepassing.

Wat is de Chèque Habitat precies?

• Het betreft een individueel fiscaal voordeel voor een periode van maximum 20 jaar.
• Dit voordeel bestaat uit twee onderdelen:
  • Een variabel gedeelte: Het bedrag van het voordeel zal variëren naargelang het netto belastbaar inkomen. Het maximumbedrag is 1520 euro. Het wordt toegekend voor netto belastbare inkomsten tot 26 166 euro. Voor inkomsten boven dit bedrag wordt het bedrag boven 26 166 euro vermenigvuldigd met een coëfficiënt (1,275 %) en afgetrokken van het maximale variabele bedrag van 1520 euro.
  • Een forfaitair gedeelte "kinderen": als je kinderen hebt, wordt je 125 euro per kind toegekend. Dat bedrag wordt eenmaal toegekend aan de twee ouders.
• Bij een netto belastbaar inkomen boven 100 926 euro geldt er geen belastingvoordeel.
• Het voordeel zoals hierboven bepaald wordt toegekend voor de eerste tien jaar en zolang je woning de enige is. Vervolgens wordt het met 50 % verminderd voor de 10 volgende jaren. Het bedrag van het voordeel is beperkt tot de som van de aflossingen (intrest en kapitaal) die in het betreffende jaar zijn betaald en de individuele levensverzekeringspremie die betrekking heeft op de hypothecaire lening.

Voorbeeld: Een echtpaar heeft elk 36 166 euro aan netto belastbare inkomsten.

Daarnaast hebben ze een lening op 20 jaar afgesloten om hun huis in 2023 te kopen en hebben ze twee kinderen.

Op hoeveel belastingvoordeel hebben zij elk recht gedurende de eerste 10 jaar, mits hun situatie ongewijzigd blijft?

Bedrag van de "Chèque Habitat" per persoon:

1520 - (36 166 – 26 166) x 1,275 % = 1520 – 127,5 = 1392,5 euro elk. Hun belasting wordt dus verminderd met 1392,5 euro elk.

Dat is echter niet alles: hun twee kinderen geven recht op een toeslag van 2 x 125 = 250 euro als extra belastingvermindering voor het huishouden.

In totaal bedraagt het belastingvoordeel 2 x 1392,5 + 250 = 3035 euro belastingvermindering.

Enkel de personen die gedomicilieerd zijn in Wallonië en die in 2023 een woning verworven hebben met een hypothecaire lening kunnen onder bepaalde voorwaarden genieten van de ‘chèque habitat’. Vlaanderen en Brussel hebben de voordelen die via de belastingaangifte werden toegekend (de woonbonus) afgeschaft. Voor oude leningen blijven de belastingverminderingen wel bestaan en dat in de 3 gewesten.