Je bent zelfstandige in hoofdberoep

Wat zijn de inkomsten van een zelfstandige?

Dat zijn de inkomsten van een natuurlijk persoon die, in België, een beroepsactiviteit uitoefent zonder daarbij gebonden te zijn door een arbeidsovereenkomst of een statuut als loontrekkende.

Als zelfstandige moet je belastingen betalen op de inkomsten uit je beroepsactiviteit.

Je hebt twee mogelijkheden om als zelfstandige aan de slag te gaan:

• Ofwel richt je een vennootschap op, dat is een rechtspersoon.
• Ofwel kies je voor een eenmanszaak waarin je als natuurlijk persoon je activiteit als zelfstandige uitbouwt, dus zonder vennootschap.

De formule die je kiest (vennootschap of natuurlijk persoon) heeft een invloed op de belastingen die je zal moeten betalen en dus op je inkomen.

Hoeveel belastingen betaal je als zelfstandige?

Kies je voor een eenmanszaak, dan wordt je winst belast via de personenbelasting. De belasting wordt berekend op je netto-beroepsinkomen (= beroepsinkomen - beroepsuitgaven). Het belastingtarief wordt hoger naarmate je beroepsinkomen stijgt. In België werkt de personenbelasting immers met progressieve tarieven (belastingschijven): hoe meer je verdient, hoe meer belastingen je betaalt.

Als zelfstandige in hoofdberoep natuurlijke persoon, val je dus onder de personenbelasting en moet je een belastingaangifte invullen.

Je privé-inkomsten moeten hoofdzakelijk in deel 1 van de belastingaangifte worden vermeld: je hebt immers recht op dezelfde voordelen als een loontrekkende, bijvoorbeeld voor je privéwoning.

De inkomsten uit je beroepsactiviteit moeten in deel 2 van de belastingaangifte worden vermeld. Hier moet je een onderscheid maken naargelang je handelaar bent (d.w.z. dat je goederen of diensten verkoopt) of een vrij beroep uitoefent:

• Als handelaar vermeld je je jaaromzet in vak XVII van de aangifte.
• Als vrijberoepsbeoefenaar vermeld je je honoraria of inkomen in vak XVIII van de aangifte.

In beide gevallen vormt de totale winst, verminderd met de beroepskosten, de sociale bijdragen en eventuele verliezen, de nettowinst die belast wordt op basis van progressieve belastingtarieven tussen 25 % en 50 %.

Waarom twee verschillende vakken? Handelaars worden belast op alle facturen die ze hebben opgesteld, ongeacht of die al betaald zijn of niet. Vrijberoepsbeoefenaars worden daarentegen enkel belast op de honoraria die ze daadwerkelijk hebben ontvangen, ongeacht de datum waarop ze de prestatie hebben geleverd.

Alle zelfstandigen-natuurlijke personen kunnen kiezen voor de aftrek van hun werkelijke kosten of voor het kostenforfait (30 % van het inkomen).

Heb je een vennootschap opgericht, dan is ze onderworpen aan de vennootschapsbelasting. Die wordt berekend op de winst van de vennootschap. De vennootschapsbelasting werkt met een eenvormig tarief van maximum 25 %. Sommige vennootschappen hebben nog recht op verlaagde tarieven.

Als zaakvoerder of vennoot kan je een loon krijgen als vergoeding voor het werk dat je verricht. Je werkt dan als "mandataris". Dat loon wordt belast via de personenbelasting. Je vennootschap kan ook een deel van de winst aan jou en de andere eigenaars (dat zijn de aandeelhouders) uitkeren. Dat heet een dividend. Daarop moet de vennootschap wel 30 % roerende voorheffing betalen.

De fiscale verplichtingen voor de zelfstandige in hoofdberoep

De sociale bijdragen

Als startend zelfstandige in hoofdberoep moet je aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen en ben je verplicht om elk kwartaal een voorlopige sociale bijdrage te betalen.

Pas twee tot drie jaar later wordt je definitieve sociale bijdrage berekend.

Tot dan staat het je vrij om het minimumbedrag of meer aan sociale bijdragen te storten, naargelang je vermogen.

Zodra de fiscus je belastbaar inkomen kent, wordt dat meegedeeld aan het sociaal verzekeringsfonds dat vervolgens je definitieve sociale bijdrage berekent.

Dat heet de "regularisatie van de sociale bijdragen". Afhankelijk van het bedrag dat je al betaald hebt, krijg je dan een terugbetaling of moet je een toeslag betalen.

Als zelfstandige in hoofdberoep ben je dus verplicht om een minimumbijdrage te betalen van 864,15 euro per kwartaal zolang je jaarinkomen niet hoger is dan 16 861,46 euro. Onder bepaalde voorwaarden kunnen starters ervoor opteren om de eerste vier kwartalen na hun aansluiting een lagere voorlopige minimumbijdrage te betalen van 446,25 euro.

Een zelfstandige met een inkomen tot 72 810,95 euro betaalt 20,5 % sociale bijdragen. Ligt zijn inkomen tussen 72 810,95 euro en 107 300,30 euro, dan betaalt hij 14,16 %. En bij een inkomen boven 107 300,30 euro hoeft hij geen sociale bijdrage meer te betalen. 

De voorafbetalingen

De fiscus spoort zelfstandigen aan om een deel van hun belastingen vooraf te betalen. Wie dat niet doet, riskeert een belastingvermeerdering. Maar er geldt een uitzondering voor starters: zij hoeven de eerste drie jaar waarin zij hun beroepsactiviteit uitoefenen, geen belastingvermeerdering te vrezen.

Wil je zelfstandige in hoofdberoep worden, dan moet je een aantal administratieve formaliteiten vervullen.

Laat je bijstaan door een Ondernemingsloket in je buurt.