De kinderen

Jouw kinderen blijven jouw oogappels, ook al is de liefde tussen jou en je partner voorbij. De relatie met je partner is zó verslechterd dat je het tijd vindt voor maatregelen om jouw kinderen tegen al die ruzies te beschermen. Besef dat je niet hoeft te wachten tot de scheiding definitief is uitgesproken om actie te ondernemen! De vrederechter (als je getrouwd bent of wettelijk samenwoont) of de jeugdrechtbank (als je feitelijk samenwoont) kan tussenkomen.

Zelfs als je jouw kinderen liever niet betrekt bij jouw relatieproblemen, moet je enkele problemen aanpakken. Waar gaan de kinderen wonen? Hoe worden beslissingen over de kinderen voortaan genomen? Wie betaalt wat? Wie ontvangt de kinderbijslag? En ga zo maar door.

Al die vragen kunnen pijnlijk zijn als je een vechtscheiding doormaakt. Hou altijd voor ogen om in het belang van de kinderen te beslissen.

  1. Hoe kan ik mijn kinderen beschermen als het tussen mij en mijn partner fout loopt?

    De situatie kan onhoudbaar worden: geschreeuw, beschuldigingen of zelfs geweld, niet meer met elkaar kunnen praten. Vaak zijn de kinderen daarvan de eerste slachtoffers, ook al laten ze dat niet altijd merken.

    In een dergelijke situatie kan het goed zijn dat de ouders wat afstand van elkaar nemen:

    • de ouders kunnen zo'n scheiding onder elkaar regelen, al kan dat moeilijk zijn als je niet meer met elkaar praat. Bovendien worden dergelijke afspraken niet door een rechter vastgelegd. Respecteert je partner de gemaakte afspraken niet, dan kan je daar niets aan doen.
    • de ouders gaan, samen of alleen, naar de rechtbank. Getrouwden en wettelijk samenwonenden kloppen aan bij de vrederechter. Feitelijk samenwonenden gaan naar de jeugdrechtbank.
       

    Voor de getrouwden en wettelijk samenwonenden

    Getrouwden en wettelijk samenwonenden kunnen aan de vrederechter vragen om dringende, tijdelijke maatregelen te nemen.

    Dat kan als je helemaal niet meer overeenkomt. Er is een ernstig probleem, waardoor je er zelfs aan twijfelt of je nog wel samen verder kan. Bijvoorbeeld: jouw partner raakte volledig verslaafd aan kansspelen en brengt de financiën van het gezin in gevaar.

    Maar de vrederechter kan ook maatregelen nemen als een van de partners zijn verplichtingen niet nakomt. Bijvoorbeeld: jouw partner begon een relatie met een andere vrouw en neemt haar overal mee, ook bij jouw vrienden. Hij is je dus duidelijk niet meer trouw.

    De vrederechter kan dan dringende en tijdelijke maatregelen nemen. Tijdelijk, omdat ze slechts voor beperkte tijd gelden, tot de partners een definitieve beslissing nemen.

    Vaak zal de rechter beslissen dat de partners apart moeten gaan wonen en krijgen ze het verbod om het huis van de ander binnen te gaan. Die maatregel kan de spanning al behoorlijk verminderen en je de kans geven rustig na te denken.

    De rechter kan natuurlijk ook maatregelen voor de kinderen nemen. Zo kan de rechter beslissen bij wie ze gaan wonen en voor hoelang, of er kinderalimentatie moet worden betaald en hoeveel, hoe beslissingen met betrekking tot de kinderen (bv. schoolkeuze) moeten worden genomen,…

    Voor de feitelijk samenwonenden

    De jeugdrechtbank kan maatregelen nemen over de huisvesting van de kinderen en de kinderalimentatie die de ouders moeten betalen. Die maatregelen zijn niet noodzakelijk voorlopig. Gaat het enkel over het onderhoudsgeld, dan is de vrederechter bevoegd.

    Meer informatie over de mogelijke maatregelen met betrekking tot de kinderen in alle mogelijke gezinssituaties, lees je op blz. 19 van deze brochure ('Wat te doen bij een scheiding?').

  2. Wie neemt voortaan de beslissingen over de kinderen?

    Toen je samenwoonde, nam je vanzelfsprekend alle belangrijke beslissingen met betrekking tot de kinderen samen: schoolkeuze,  keuze van buitenschoolse activiteiten, zomerkampen, …. En als een van jullie beiden alleen een beslissing nam, kon die rekenen op het stilzwijgend akkoord van de ander.

    Nu liggen de kaarten anders: je bent uit elkaar of zelfs gescheiden en leeft dus niet meer samen. Soms kan het moeilijk zijn om dan nog met elkaar te praten zonder ruzie te maken.

    Wie neemt in zo'n situatie de belangrijke beslissingen over de kinderen, en hoe?

    Meestal hebben beide ouders samen het ouderlijk gezag, zelfs als het kind uitsluitend bij een van de ouders woont. Het ouderlijk gezag is dus niet noodzakelijk gelinkt aan de huisvesting van het kind. Trouwens ook niet aan de betaling van de kosten voor het kind. En al helemaal niet aan een eventuele fout die een van de partners ten aanzien van de ander maakte.

    In sommige gevallen kan de rechter het ouderlijk gezag aan een van de ouders geven, als dat in het belang van het kind is. De andere ouder kan dan niet meer mee beslissen, behalve in door de rechter bepaalde gevallen.

    Meer informatie over die verschillende situaties lees je op deze website.

  3. Wie ontvangt de kinderbijslag?

    Deze vraag komt elders op de website aan bod.

  4. Wie betaalt de kosten voor de kinderen?

    Ouders moeten financieel voor hun kinderen zorgen tot die niet langer studeren. Beide ouders moeten dat doen, ook de ouder waar het kind niet woont. Zelfs een ouder die de kinderen zelden of nooit ziet, moet mee voor hen zorgen.

    Als u samenwoont, gaat dat vanzelf. Zodra u niet meer samenwoont, wordt dat ingewikkelder. Wie koopt de kleren? Wie betaalt het jaarabonnement voor de sportclub? Wie betaalt het inschrijvingsgeld, de boeken en cursussen in het hoger onderwijs?

    Hoeveel de ouders in de kosten bijdragen, hangt af van hun eigen financiële middelen.

    Als een van beide ouders de meeste kosten draagt, is het normaal dat de ander een deel terugbetaalt in de vorm van kinderalimentatie. Let op: de kinderalimentatie dekt de gewone kosten, niet de ongewone kosten.

    Dat wordt elders op deze website uitgelegd.
    Je leest er ook meer over de kinderalimentatie en de fiscale gevolgen daarvan.

  5. Wie beheert de bezittingen van de kinderen?

    Misschien kregen jouw kinderen wel een erfenis of een gift van hun grootouders, of bezitten ze een huis. Het kan ook gaan om een som geld of waardepapieren.

    De ouders moeten voor die bezittingen van de kinderen zorgen, meestal tot die meerderjarig zijn. Ze zijn verantwoordelijk voor de manier waarop ze dat doen, ook tegenover hun kinderen als die dat vragen.

    Ze mogen enkel de inkomsten uit die bezittingen gebruiken, tenzij dat hen werd verboden; dat kan   bijvoorbeeld wanneer aan kind een erfenis kreeg van zijn grootouders en die in hun testament hadden vermeld dat ook de inkomsten voor het kind zijn.

    Een huis, bijvoorbeeld, moeten de ouders onderhouden en mogen ze niet verkopen. Ze mogen het in beginsel wel verhuren en het huurgeld gebruiken zoals ze zelf willen. Daarmee kunnen ze het onderhoud van het huis bekostigen, maar dat hoeft niet. Ze kunnen ook zelf in het huis gaan wonen, zonder daarvoor huur te betalen. Het huis verkopen, kan enkel na toelating van de vrederechter.

    Let op: als de kinderen werken, mogen de ouders het loon van hun kinderen niet gebruiken.

    Als de ouders samenwonen, zorgt dat niet voor veel problemen. Ze beslissen samen: hoe geld eventueel wordt belegd, hoeveel huur er wordt gevraagd, welke huurder er in het huis komt wonen… Ze kunnen ook overeenkomen dat een van hen de beslissingen neemt. Soms moeten er bij de bank documenten worden ondertekend om elke ouder het recht te geven aan de bank opdrachten te geven. Zo kan iedere ouder, bijvoorbeeld, alleen geld afhalen van de spaarrekening van het kind.

    Hoe loopt dat allemaal als de ouders uit elkaar zijn?

    Als de ouders scheiden met onderlinge toestemming wordt alles geregeld door de voorafgaande overeenkomst. Daarin kan worden afgesproken dat een van de ouders de bezittingen beheert en dat de ander de inkomsten uit die bezittingen krijgt. Alles is mogelijk, zolang de overeenkomst niet ingaat tegen het belang van het kind. Is dat wel het geval, dan kan de Rechtbank van Eerste Aanleg weigeren de voorafgaande overeenkomst te bevestigen (te homologeren).

    Raken de ouders het niet eens, dan zal de rechter beslissen. Meestal laat die het ouderlijk gezag aan beide ouders. Slechts uitzonderlijk geeft de rechter het ouderlijk gezag uitsluitend aan een van beide ouders.

    Let op: misschien heb je bij de bank documenten ondertekend die de andere ouder volmacht verlenen om op eigen houtje geld van, bijvoorbeeld, een spaarrekening te halen. Lees dergelijke documenten aandachtig om te weten wat momenteel de afspraken zijn en trek volmachten eventueel in als je je partner niet meer vertrouwt. Op die manier heeft je partner je toestemming nodig voor elke beslissing over een rekening van de kinderen.

  6. Waar zullen de kinderen wonen?

    Twee mogelijkheden: ofwel raken de ouders het eens over die kwestie, ofwel niet. Of ze getrouwd zijn, wettelijk of feitelijk samenwonen, is niet van belang.

    Indien de ouders het eens zijn

    In dat geval beslissen ze zelf waar de kinderen zullen wonen.

    Indien de ouders het niet eens zijn

    De rechtbank beslist in het belang van het kind. De beslissingen worden genomen door volgende rechtbanken:

    De rechter beslist meestal dat de kinderen voor de helft van de tijd bij mama wonen en de andere helft bij papa.

    Toch zijn andere formules ook mogelijk. Zo kan het kind hoofdzakelijk bij één ouder wonen en om het andere weekend bij de ander. Een alternatief is de 4-10 regeling: van donderdag tot zondag bij een van de ouders, en de 10 dagen daarna bij de ander. Het zijn maar enkele voorbeelden. Alles hangt af van de omstandigheden. Wonen de beide ouders in de buurt van de school? Zijn ze bereid het kind naar buitenschoolse activiteiten te brengen? Tonen ze interesse voor hun kinderen? En zo meer.

    Goed om weten: de huisvesting van de kinderen staat los van de kinderalimentatie. Het is niet omdat de kinderen evenveel tijd bij iedere ouder wonen, dat er geen kinderalimentatie moet betaald worden. De kwestie van de kinderalimentatie hangt immers af van de inkomens van beide partners en van de uitgaven die ze doen voor de kinderen.