Hoe wordt je pensioen berekend?
De berekeningswijze hangt af van je pensioenstelsel. Was je werknemer, zelfstandige of ambtenaar of had je een gemengde loopbaan?
Je bent werknemer
Een aantal elementen beïnvloeden de berekening van je pensioen.
- De periodes waarin je effectief hebt gewerkt als werknemer. Sommige periodes waarin je niet of slechts deeltijds werkte, worden daarbij gelijkgesteld met effectieve arbeidsperiodes.
- Je loon. Met andere woorden: wat je door je werk verdiende, rekening houdend met bepaalde onder- en bovengrenzen.
- Je gezinssituatie op het moment dat je je pensioen ontvangt. Je pensioen kan worden berekend aan het tarief voor alleenstaanden of aan gezinstarief.
Formule
Voor elk jaar waarin je gewerkt hebt maakt de Pensioendienst volgende berekening:
[(Totaal loon x herwaarderingscoëfficiënt)/45] x gezinssituatie (60 % of 75 %)
De herwaarderingscoëfficiënt wordt gebruikt om je loon van jaren geleden te vertalen naar de huidige levensduurte. Het verkregen resultaat wordt gedeeld door 45, het aantal jaren van een volledige loopbaan. Het geheel wordt dan vermenigvuldigd met 60 % voor alleenstaanden of 75 % voor gezinnen, in functie van je gezinssituatie op het moment dat je het pensioen ontvangt.
Die formule levert een bedrag op: dat van je pensioen voor één loopbaanjaar. De Pensioendienst maakt die berekening voor ieder jaar waarin je als loontrekkende hebt gewerkt.
Op het einde van je loopbaan vertegenwoordigt de som van al die bedragen je jaarlijks brutopensioen.
Onder bepaalde voorwaarden hebben werknemers met een laag inkomen recht op een gewaarborgd minimumpensioen. Neem daarvoor contact op met de Federale Pensioendienst.
Je bent zelfstandige
Voor de berekening van je pensioen als zelfstandige wordt er een onderscheid gemaakt tussen je inkomsten van vóór 1984 en van na 1984. Voor de inkomstenjaren vóór 1984 ontvang je een forfaitair pensioen (niet afhankelijk van de hoogte van je inkomsten). Voor de jaren vanaf 1984 tot 2020 wordt het pensioen berekend op basis van de inkomsten waarop je sociale bijdragen hebt betaald. Daarbij wordt wel een aanpassingscoëfficiënt toepast, met andere woorden: je inkomsten worden met een bepaald percentage aangepast. Die aanpassingscoëfficiënt is afgeschaft voor loopbaanjaren vanaf 2021 voor pensioenen die ten vroegste ingaan op 1 januari 2022. Vanaf dan tellen je inkomstenjaren ten volle mee voor je pensioenberekening.
Net als in het geval van loontrekkenden, beïnvloedt je gezinssituatie (alleenstaande, gezin) op het moment dat je je pensioen krijgt het bedrag van je pensioen. Onder bepaalde voorwaarden hebben zelfstandigen met een laag inkomen recht op een gewaarborgd minimumpensioen. Vraag informatie bij het RSVZ.
Wikifin-tip
- Het wettelijk pensioen van zelfstandigen ligt over het algemeen lager dan dat van werknemers. Het is dus een goed idee om als zelfstandige een reserve of een eigen pensioen op te bouwen.
Je bent ambtenaar
Voor de berekening van het wettelijk pensioen van benoemde ambtenaren gelden specifieke regels. Er wordt niet uitgegaan van je totale wedde, maar van je gemiddelde wedde in de laatste tien jaar van je loopbaan als je op 1 januari 2012 nog geen 50 jaar was en op de laatste vijf jaar van je loopbaan in het andere geval. Om je jaarlijks brutopensioen te berekenen, wordt die wedde vermenigvuldigd met het aantal gewerkte jaren in openbare dienst en daarna gedeeld door 60.
In tegenstelling tot wat geldt bij werknemers en zelfstandigen, heeft je gezinssituatie geen invloed op het bedrag van je pensioen als ambtenaar.
Je had een gemengde loopbaan
Naargelang het type gemengde loopbaan (bijvoorbeeld: werknemer en zelfstandige óf ambtenaar en werknemer) onderzoekt elke betrokken pensioeninstelling je pensioenrechten voor het statuut dat onder haar bevoegdheid valt. Je pensioen wordt dan berekend in verhouding tot het aantal gepresteerde arbeidsjaren onder een bepaald arbeidsstatuut.
Inschatting van het nettobedrag
Op je pensioen moet je sociale bijdragen en personenbelasting betalen. Ze worden afgehouden door de pensioeninstelling die je pensioen betaalt.
Bijdrage gezondheidszorg (of ZIV-bijdrage)
Op pensioenen die hoger zijn dan 2406,63 euro voor gezinnen en 2030,67 euro voor alleenstaanden wordt een bijdrage aan de sociale zekerheid van 3,55 % op het brutobedrag (daarbij inbegrepen andere inkomsten zoals groepsverzekeringen) afgehouden (01.11.2023). Ze draagt bij tot de financiering van de ziekte- en invaliditeitsverzekering. Met andere woorden: niet alle gepensioneerden betalen een ZIV-bijdrage.
Onthoud dat de ZIV-bijdrage je ziekenfondsbijdrage niet vervangt. Ze geeft je ook geen enkel bijkomend recht op terugbetaling van geneeskundige zorgen.
Solidariteitsbijdrage
De solidariteitsbijdrage bedraagt 0 % tot 2 %. Ze wordt berekend op het geheel van je pensioeninkomsten: je wettelijk pensioen uiteraard, maar ook andere voordelen zoals een groepsverzekering.
Het concrete bedrag van je bijdrage hangt af van het totaalbedrag van je pensioenen en je gezinssituatie.
Bedrijfsvoorheffing
De bedrijfsvoorheffing is een voorschot op de inkomstenbelastingen die je moet betalen. Om ze te berekenen, wordt rekening gehouden met je brutopensioeninkomsten, het aantal kinderen ten laste en je gezinssituatie. Onder een bepaalde drempel ben je geen bedrijfsvoorheffing verschuldigd.
De bedrijfsvoorheffing op je pensioen ligt altijd lager dan de bedrijfsvoorheffing op een loon van hetzelfde niveau.
Ben je gepensioneerd ambtenaar? Dan wordt er van je pensioen ook een bijdrage voor een verzekering voor begrafeniskosten afgehouden. Ze bedraagt 0,5 % van het brutopensioen.