Hoe bereken je het rendement van een belegging?

Met een beetje rekenwerk kan je probleemloos bepalen hoeveel een belegging je heeft opgeleverd of, eventueel, hoeveel je ermee hebt verloren. Al moet je wel een aantal klippen omzeilen om een juist resultaat te bereiken. 

Hou rekening met de kosten en de baten

Van het beginkapitaal dat je belegt, moet je vrijwel altijd kosten aftrekken. Zo rekent je bank of beursmakelaar je transactiekosten aan bij elke aan- en verkoop, en brengt de beheerder van je beleggingsfonds je behalve instapkosten meestal ook jaarlijkse beheerskosten in rekening. Die moet je natuurlijk in mindering brengen van je belegde beginkapitaal, net zoals het bewaarloon op je effectenrekening, de beurstaks en de eventuele roerende voorheffing op dividenden of coupons. Die netto-dividenden of coupons moet je dan weer toevoegen aan het eindrendement. 

Het rendement berekenen

Daarna is het eenvoudig: je trekt het beginkapitaal af van het eindkapitaal. Dat resultaat deel je door het beginkapitaal en je vermenigvuldigt met 100. Of, in een formule:

((Eindkapitaal – Beginkapitaal)/Beginkapitaal) x 100 = Rendement

Maar de tijd speelt ook een rol

De periode gedurende dewelke je je belegging aanhoudt, speelt natuurlijk ook een rol. Iemand die een belegging één jaar aanhoudt en er vijf percent rendement op behaalt, heeft een betere zaak gedaan dan iemand die voor dezelfde belegging pas na drie jaar zijn kapitaal met vijf percent ziet stijgen. Je moet met andere woorden het rendement per jaar berekenen. In beleggerstermen spreken we ook wel van geannualiseerd rendement. 

De formule daarvoor is iets complexer. Hier deel je het eindkapitaal door het beginkapitaal en je verheft het resultaat tot een macht die je bekomt door 1 te delen door de beleggingsperiode in jaren. Daar trek je 1 van af. Dat resultaat vermenigvuldig je met 100. In formulevorm wordt dat:

((Eindkapitaal/Beginkapitaal)^(1/Aantal jaren)-1)*100 = geannualiseerd rendement

Het symbooltje ^ staat voor “verhef tot de macht”, de asterisk * voor “vermenigvuldig met”. 

Je kan die formule in een spreadsheet zetten. Merk op dat je dan perfect de beleggingsperiode, tot op de dag na, kan berekenen, want elke spreadsheet kan probleemloos twee datums van elkaar aftrekken. Het resultaat is een aantal dagen en dat deel je door 365 om de periode op jaarbasis te verkrijgen. 

Een voorbeeld

Stel dat we 10 000 euro hebben belegd op 14 januari 2022. We hadden 20 euro kosten. Het kapitaal op 9 januari 2025 bedraagt 11 459 euro en we hadden gedurende die periode geen enkele opbrengst, dus geen dividenden of coupons. De totale beleggingsperiode bedraagt 1091 dagen wat overeenkomt met 2,99 jaar. 

Het absolute rendement, dus zonder rekening te houden met de beleggingsperiode, is dan:

((11 459 – 9980)/9980) x 100 = 14,82 %

Als we rekening houden met de beleggingsperiode van 2,99 jaar, dan wordt het plaatje als volgt:

((11 459/9980)^(1/2,99)-1)*100 = 4,85 % geannualiseerd rendement.

Je merkt dus duidelijk de invloed van de beleggingsperiode. Stel dat die periode twee jaar langer zou zijn, dus 4,99 jaar, dan blijft het absolute rendement op 14,82 % staan. Het geannualiseerd rendement bedraagt echter 2,81 %. 

Je kan deze formule ook gebruiken voor beleggingsperioden van minder dan één jaar. Stel dat je je eindkapitaal van 11 459 euro al na zes maanden zou bereiken, dan blijft het absolute rendement 14,82 %, maar wordt het geannualiseerde rendement 25,51 %.

Heb je verlies gemaakt met een belegging? Dan kan je deze formules ook gebruiken. Stel dat je op 17 januari 2023 10 000 euro had belegd en dat je kapitaal op 27 januari 2025 9354 euro bedraagt. Je had gedurende de beleggingsperiode 21 euro kosten en geen enkele opbrengst. Het absolute rendement bedraagt dan -6,26 %. 

Gerealiseerd en ongerealiseerd rendement

Je kan je rendement uiteraard berekenen zonder je belegde kapitaal te verkopen. We spreken dan van ongerealiseerd rendement. Verkoop je je belegde kapitaal, dan spreken we van gerealiseerd rendement.