Welk deel van je erfenis kan je schenken?
Bij wet zijn enkele principes vastgelegd en je kan niet zomaar alles schenken aan wie je wil. Je partner en je kinderen hebben recht op een deel van je erfenis: de “reserve”. Wat overblijft kan je schenken en wordt het “beschikbaar deel” genoemd.
De reserve voor je naasten respecteren
De wet bepaalt dat een minimaal deel van de erfenis “voorbehouden” is voor je naasten: je echtgenoot/echtgenote, je kinderen … Dat minimale erfdeel, waarover je dus niet vrij kan beschikken om te voorkomen dat je je naasten zou benadelen, wordt de reserve genoemd.
De wet voorziet een reserve voor je partner en je kinderen. Zij worden de reservataire erfgenamen genoemd.
De reserve van de partner
- Binnen een huwelijk bestaat de reserve van je echtgenoot/echtgenote uit het vruchtgebruik van de helft van je nalatenschap, met minimaal het vruchtgebruik van de gezinswoning en van de huisraad.
- De wettelijk samenwonende partner heeft geen recht op een reserve. Hij erft daarentegen het vruchtgebruik van de gezamenlijke woning en van de huisraad. Dat recht op de nalatenschap kan echter bij testament worden beperkt of opgeheven. Een testament kan eveneens zijn deel van de nalatenschap vergroten, op voorwaarde dit geen invloed heeft op de reserve van de wettelijke erfgenamen. Je kan eventueel een overlijdensverzekering afsluiten waarvan het kapitaal naar je partner gaat bij overlijden.
- De feitelijk samenwonende partner beschikt op zijn beurt noch over een recht op de nalatenschap, noch over een reserve. Hij erft dus niets, tenzij anders is bepaald bij testament.
De reserve van de kinderen
De totale reserve van de kinderen samen bedraagt de helft van je vermogen. Hoeveel elk kind minimaal moet ontvangen hangt af van het aantal kinderen:
- 1 kind: dat ene kind erft de helft van het vermogen, dus de totale reserve
- 2 kinderen: elk kind erft een vierde van het vermogen
- 3 kinderen: elk kind erft een zesde van het vermogen
- 4 kinderen: elk kind erft een achtste van het vermogen, enzovoort
Hoeveel kinderen je ook hebt, je behoudt dus steeds de controle over de helft van je vermogen.
Wat gebeurt er als aan de reserve wordt geraakt?
Zoals al vermeld, kan je je vermogen niet naar eigen goeddunken weggeven of vermaken, of raken aan het deel dat is voorbehouden voor je echtgenoot/ echtgenote en/of voor je kinderen.
Hou er rekening mee dat, als je toch aan de reserve van je naasten zou raken, zij hun deel kunnen opeisen ten belope van de voor hen voorbehouden erfrechtelijke reserve. De reservataire erfgenamen die van mening zijn dat ze benadeeld zijn kunnen een vraag om inkorting indienen.
Doen wat je wil met het beschikbare deel
Naast het reservataire deel waaraan je niet kan raken, omdat het aan je echtgenoot/echtgenote en aan je kinderen toekomt, is er het beschikbare deel. Dat is het deel van je nalatenschap waarmee je doet wat je wil.
Sinds september 2018 is het beschikbare deel gelijk aan de helft van je vermogen, ongeacht het aantal kinderen dat je hebt.