“Het voorbehoud van vruchtgebruik”
Het vruchtgebruik
Als je bij leven al een deel van je vermogen schenkt aan je erfgenamen, zullen zij na je overlijden minder erfbelastingen moeten betalen.
Als schenker kan je gebruik blijven maken van een weggeschonken goed (de geschonken woning zelf bewonen of ze verhuren, intresten krijgen op een geldbedrag) door het vruchtgebruik ervan voor te behouden voor jezelf of voor de langstlevende echtgenoot.
Pas na het overlijden van de vruchtgebruiker(s) en wanneer het vruchtgebruik uitdooft, kan de begiftigde over het geschonken goed beschikken zoals hij wil, en dit zonder erfbelasting te moeten betalen. Hij mag het goed dan bijvoorbeeld verkopen.
Als je een onroerend goed wil schenken, is de tussenkomst van een notaris vereist. Hij stelt een notariële akte op met een clausule van voorbehoud van vruchtgebruik. Dat houdt in dat de schenker juridisch gezien niet langer de eigenaar is van het goed (hij heeft de eigendom overgedragen aan de begiftigde). Hij behoudt wel het genot of het vruchtgebruik. Dat betekent dat hij het onroerend goed mag bewonen of verhuren en de huuropbrengsten mag opstrijken..
Zo kan men geld van een spaarrekening of effectenrekening schenken in blote eigendom en het vruchtgebruik behouden, en dus de intresten of dividenden blijven ontvangen.
Het bewijs
Als er een schenkingsakte wordt opgemaakt, is het aangewezen om het voorbehoud van vruchtgebruik erin op te nemen om betwisting te vermijden. De schenker moet juridisch kunnen aantonen dat hij niet langer de eigenaar is maar enkel de vruchtgebruiker van het weggeschonken goed.
Registratierechten
Let op, het wordt ingewikkeld als de woning gemeubeld is. Als je een gemeubelde woning met voorbehoud van vruchtgebruik schenkt, moeten er registratierechten worden betaald. Hoeveel die bedragen hangt af van een aantal criteria zoals de aard van het goed (roerend of onroerend), de woonplaats van de schenker (Vlaanderen, Brussel of Wallonië) en de verwantschap van de schenker en de begiftigde.
De berekening is gebaseerd op de waarde van de volle eigendom van het onroerend goed. De tarieven (een percentage tussen de waarde van het vruchtgebruik en de blote eigendom) kan je op de volgende pagina terugvinden: Hoe berekent de fiscus de waarde van vruchtgebruik en de blote eigendom?
Tot slot, onthoud dat een schenking volledig op maat kan worden gemaakt, afgestemd op de persoonlijke situatie van de schenker. Als je je erfenis zelf wil regelen, zijn er dus verschillende constructies mogelijk zodat je schenking beantwoordt aan je wensen. Hier lees je een aantal voorbeelden van specifieke constructies voor schenkingen.