Wat zegt de wet over partneralimentatie wanneer men uit elkaar gaat?

Voor samenwonenden

Voor ongehuwden die feitelijk of wettelijk samenwonen, bestaat geen wettelijke alimentatieplicht.

Niettemin kunnen zijn elkaar alimentatie verschuldigd zijn indien dit werd afgesproken in een samenlevingsovereenkomst. Deze regeling moet dan wel beperkt zijn in de tijd.

Meer informatie over mogelijke contracten tussen samenwonenden lees je op de website notaris.be.

Voor gehuwden

Huwelijkspartners zijn elkaar wel bijstand verschuldigd. Ze kunnen elkaar niet aan hun lot overlaten.

De alimentatie na een scheiding wordt geregeld door wat de partners onderling overeenkomen (bij een scheiding door onderlinge toestemming) óf door wat de rechtbank bepaalt (bij scheiding op grond van onherstelbare ontwrichting).

Je scheidt met onderlinge toestemming (EOT)

In dat geval moet je het met je partner eens raken over de alimentatie. De beslissing moet in een overeenkomst worden vastgelegd. Over volgende items moet je een akkoord bereiken:

• Het principe dat er alimentatie wordt betaald.
• Het bedrag.
• De mogelijke indexatie en de index die gebruikt wordt. Dat kan de gezondheidsindex of de index van de consumptieprijzen zijn of nog een andere maatstaf.
• Hoelang er alimentatie wordt betaald: een jaar, tien jaar, tot aan de dood …
• Vanaf wanneer er alimentatie betaald wordt. Zodra de scheiding werd uitgesproken of van bij de start van de scheidingsprocedure?
• Moet er nog alimentatie worden betaald als de verkrijger ervan hertrouwt of een beter betaalde job vindt?
• Kan de alimentatie worden herzien als het inkomen van de schuldenaar daalt?
• Enz.

Al deze punten worden onderhandeld en in een overeenkomst vastgelegd. Kan de overeenkomst worden herzien?

Overeenkomsten voor een echtscheiding met onderlinge toestemming (EOT) die opgesteld werden vóór 1 september 2007 kunnen principieel niet meer gewijzigd worden als dit niet werd voorzien in de overeenkomst zelf. Dit geldt dus ook wanneer de uitkeringsgerechtigde echtgenoot hertrouwt of wanneer de inkomsten van de partners wijzigen.

Ex-echtgenoten kunnen wel een nieuw akkoord sluiten. Voor EOT-overeenkomsten die afgesloten zijn na 1 september 2007 gelden andere regels. De rechter kan hier de onderhoudsuitkeringen tussen ex-echtgenoten wél aanpassen ten gevolgde van nieuwe omstandigheden die zich onafhankelijk van de wil van de ex-partners hebben voorgedaan.

De ex-partner die een aanpassing wenst, moet dan wel bewijzen dat de omstandigheden effectief gewijzigd zijn sinds de echtscheiding. Zowel een verbetering als een verslechtering van de toestand komt in aanmerking, en bovendien is niet vereist dat de omstandigheden ingrijpend gewijzigd zijn. Let op, een rechter kan enkel een afgesproken bedrag verhogen of verlagen. Hebben de partijen hierover niets afgesproken of hebben ze uitdrukkelijk aangegeven dat ze elkaar géén onderhoudsuitkering verschuldigd zijn, dan kan de rechter zelf geen verplichting opleggen. De rechter is ook gebonden indien de partijen in de overeenkomst bepaalde voorwaarden hebben gesteld (bv. enkel verlagen, maar niet verhogen).

Sinds 9 juni 2018, moeten ex-partners die elkaar geen alimentatie willen toekennen dit daarom ook expliciet vermelden in hun EOT-overeenkomst om latere interpretatieproblemen te voorkomen.

Je scheidt op grond van onherstelbare ontwrichting

Ben je het niet eens met wat je echtgenoot voorstelt, dan kan je afzien van een scheiding met onderlinge toestemming en een echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting aanvragen.

Op voorwaarde dat je behoeftig bent, kan je bij de rechtbank vragen om je voormalige echtgenoot te verplichten tot het betalen van alimentatie.

De rechter kan alimentatie weigeren voor de partner die een fout heeft gemaakt die aan de basis ligt van de onherstelbare ontwrichting, zoals overspel of partnergeweld.

In afwachting van de echtscheidingsbeslissing kan je de rechtbank vragen om jou een voorlopige alimentatie toe te kennen. Je kan dit natuurlijk ook met je (ex)partner afspreken. Dan bevestigt de rechtbank die overeenkomst.