Huwelijk, wettelijk samenwonen of feitelijk samenwonen: schematisch overzicht

Aan elke vorm van samenleven zijn financiële gevolgen gekoppeld. En die kunnen sterk verschillen. Wikifin maakte een tabel met de voornaamste verschilpunten.

Let op: dit schematisch overzicht beperkt zich tot de grote lijnen.

Een jong koppel houdt elkaar vast in een bos

Openheid is erg belangrijk in een relatie. Een open gesprek over geld hoort daar bij. En dan kan je maar beter goed geïnformeerd zijn. Wikifin geeft een aanzet, maar als je maatwerk wil bij het uitwerken van de financiële kant van je relatie, raadpleeg je best een notaris. De eerste raadpleging is gratis.

	Huwelijk	Wettelijk samenwonen	Feitelijk samenwonen
Hoe komt dit tot stand?	Huwelijksplechtigheid bij de ambtenaar van de burgerlijke stand.	Een schriftelijke verklaring van samenwonen afleveren bij de burgerlijke stand.	Geen formaliteiten: enkel bij elkaar intrekken.
Wat met het inkomen van de partners?	Gaat naar de gemeenschap, tenzij een huwelijkscontract het anders bepaalt. Eerste bestemming zijn de lasten van het huwelijk.	Afzonderlijk. Vooreerst wel bestemd voor de gezinslasten (huur, boodschappen …). Afspraken zijn mogelijk.	Afzonderlijk. Afspraken zijn mogelijk.
Wat met de gezinswoning in eigendom?	Alle beslissingen over de gezinswoning worden samen genomen, ook als die woning eigendom is van één echtgenoot.	Alle beslissingen over de gezinswoning worden samen genomen, ook als die woning eigendom is van één partner.	Als één partner eigenaar is, beslist die alleen.
Wie betaalt voor de gehuurde gezinswoning?	De betaling van het huurgeld komt uit de gemeenschap, tenzij het huwelijkscontract het anders bepaalt.	Huurgeld is een gezinslast (inkomen van beide partners gaat eerst daar naar toe).	Wie het huurcontract heeft ondertekend betaalt.
Welke gevolgen voor de belastingen?	Eén enkele aangifte voor beide echtgenoten. Toepassing van het huwelijksquotiënt, een fiscaal voordeel als een van de echtgenoten een erg laag beroepsinkomen heeft.	Eén enkele aangifte voor beide partners. Toepassing van het huwelijksquotiënt, een fiscaal voordeel als een van de echtgenoten een erg laag beroepsinkomen heeft.	Afzonderlijke aangiftes voor elk van beide partners.
Wat als je uit elkaar gaat?	Echtscheiding via een gerechtelijke procedure. Bescherming (door overgangsbepalingen) gezinswoning: niemand kan zomaar op straat worden gezet van vandaag op morgen. Alimentatiegeld voor minst verdienende echtgenoot is mogelijk.	Schriftelijke verklaring van einde van samenwonen. Bescherming (door onvergangsbepalingen) gezinswoning: niemand kan zomaar op straat worden gezet van vandaag op morgen. Geen recht op alimentatie, tenzij onder bepaalde voorwaarden voorzien in het samenlevingscontract.	Geen formaliteiten. Geen bescherming van de gezinswoning: de eigenaar van de woning kan de ander er uit zetten. Geen recht op alimentatie, tenzij contractueel voorzien.
Wat als een partner sterft zonder testament?	De overlevende echtgenoot erft steeds. Wat die erft, is afhankelijk van het huwelijksstelsel. Voor de erfbelasting of successierechten: de voordeligste tarieven.	De overlevende partner erft enkel het vruchtgebruik op de gezinswoning en de meubels. Voor de erfbelasting of successierechten: de voordeligste tarieven.	De overlevende partner erft enkel wanneer dit zo vermeld is in het testament van de overledene. De hoogste tarieven. De tarieven zijn hoger. Niettemin kan je in Vlaanderen als feitelijk samenwonende aanspraak maken op een voordeliger tarief als je ten minste één jaar feitelijk samenwoont en er een testament is.
Vrijstelling?	Vrijstelling van successierechten op de gezinswoning.	Vrijstelling van successierechten op de gezinswoning.	Vrijstelling van successierechten op de gezinswoning in Vlaanderen indien er sprake is van minstens drie jaar feitelijk samenwonen.