FAQ De verdeling van de bezittingen als men uit elkaar gaat

Je komt overeen dat je partner het huis mag houden. Omdat je (vaak) ieder voor de helft eigenaar bent, moet hij je deel uitbetalen.

De berekening lijkt simpel: Je berekent de helft van de waarde van het huis. Als je niet weet hoeveel de woning waard is, kan je een schatting door een expert vragen. Raadpleeg zeker ook de infofiche van notaris.be voor een verhelderend rekenvoorbeeld.

Wat met de hypothecaire lening voor de woning?

Moet er nog een hypothecaire lening worden afbetaald, dan is het niet voldoende om de huidige waarde van de woning door twee te delen en moet je volgende stappen zetten:

• De waarde van de woning te weten komen, eventueel via een expert.
• Het nog te betalen bedrag van je hypothecaire lening aftrekken van de waarde van het huis.
• Het bedrag dat dan overblijft, deel je door twee.
   

Wat gebeurt er met de lopende lening?

Voor de lopende lening heeft de partner die het huis overneemt twee mogelijkheden:

• De lening onmiddellijk en volledig terugbetalen op het moment dat hij de andere partner uitkoopt.
• De lening blijven afbetalen zoals gestipuleerd in het contract. 

Let op! Als jullie samen het contract van de lening ondertekenden, zijn jullie ten aanzien van de bank allebei verantwoordelijk voor de terugbetaling ervan. Dat geldt ook als je (ex-)partner je uitkocht waardoor je niet langer mede-eigenaar bent van de woning. 

De enige manier om niet langer verantwoordelijk gesteld te worden voor de terugbetaling van de lening is met een document van de bank waarin staat dat je niet langer verplicht bent om de lening terug te betalen.
Enkel en alleen als je zo’n document hebt, word je niet langer verantwoordelijk gesteld. De bank maakt zo’n document alleen op als de lening volledig werd afbetaald of als ze zeker is dat de persoon die de lening verder moet afbetalen dat ook kan.

Kan je geen document voorleggen waarin de bank je van terugbetaling ontslaat, dan kan deze jou vragen de lening mee af te betalen, zelfs al heb je dat met jouw partner anders afgesproken.

Moeten de verzekeringen worden aangepast?

Ook de verzekeringen in verband met het huis en de lening moeten worden herzien. Ga na of je de premies voor de woonverzekering en de schuldsaldoverzekering wel of niet moet blijven betalen.

De gezinswoning van gehuwden en van wettelijk samenwonenden is beschermd. Dat wil zeggen dat geen van de partners ze kan verkopen zonder instemming van de ander. Ook niet als een van de partners de enige eigenaar van de woning is. Voor feitelijk samenwonenden is er geen dergelijke bescherming.

De bescherming geldt in principe zolang de wettelijke samenwoning of het huwelijk duurt. Wonen de partners apart, terwijl de samenlevingsvorm officieel nog bestaat (bv. een partner die ondanks zijn huwelijk al jaren apart leeft), dan oordeelt de familierechter of er nog sprake is van "een gezinswoning" en of de bescherming stand houdt.

Misschien heb je bij de bank:

• Een zichtrekening waarop jouw loon en andere inkomsten worden gestort
• Een spaarrekening
• Een effectenrekening 

Het klinkt logisch dat het geld op je rekeningen van jou is. Als het tot een scheiding komt, bestaat de kans niettemin toch een deel van het geld naar je partner gaat.

Alles hangt af:

• Als je wettelijk of feitelijk samenwoont, ben je eigenaar van wat op je rekening staat. Ga je uit elkaar, dan blijft dat geld van jou. Behalve als je partner kan bewijzen dat het geld van hem is. Bijvoorbeeld als hij een document kan voorleggen waarop staat dat de effecten van hem zijn, ook al staan ze op jouw effectenrekening.

• Als je getrouwd bent, hangt het af van je huwelijksstelsel.
  • Trouwde je met een gemeenschap van goederen, dan zijn alle inkomsten gemeenschappelijk.
    
    
    
    In het kader van een scheiding met onderlinge toestemming bepaal je samen met je partner wie wat krijgt.
    
    
    
    Is er geen onderling akkoord en komt het tot een scheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, dan bepaalt een rechter de verdeling.  Het is dan niet eens zeker dat je het geld krijgt dat je verdiende en op een gemeenschappelijke rekening stortte.
  • Trouwde je met scheiding van goederen, dan zijn de gelden op je rekening van jou. Werden ze gestort op jouw rekening, dan zijn ze ook voor jou.

Misschien gaven jij en je partner elkaar volmachten op jullie rekeningen. Dat laat jullie toe om vlot transacties op elkaars rekening uit te voeren.

Als je besluit om uit elkaar te gaan, kan je je maar beter afvragen of het een goed idee is om die volmachten te behouden. Eén ding is zeker: jij – en alleen jij – kan ze op ieder moment intrekken. Je hoeft alleen de bank daarvan op de hoogte te brengen, volgens de formaliteiten die de bank daarvoor voorziet.

Na intrekking van de volmachten op je rekening, ben je de enige die met die rekeningen kan betalen. Je partner kan dat niet meer.

Let op. Volmachten zeggen niets over wie de eigenaar is van het geld op je rekeningen. Zelfs als je vrij je rekeningen beheert, kan het geld voor een deel naar je (ex-)partner gaan bij een scheiding.

Om transacties te doen op een gemeenschappelijke rekening is in principe de handtekening van beide partners nodig. Om die last te vermijden, kan je elkaar een volmacht geven. Zo kan iedere partner alleen betalingen doen en geld overschrijven van die gemeenschappelijke rekening.

Trek je de volmacht van je partner is, dan kan die niet langer alleen verrichtingen uitvoeren op je gemeenschappelijke rekeningen. Trekt hij/zij jouw volmacht in, dan geldt hetzelfde voor jou.

Een scheiding of een beëindiging van een samenwoning doet jullie leningen niet verdwijnen. Hoe moet het er nu verder mee?

Iedereen die het leningscontract ondertekende, blijft gebonden. Het verandert alleen als de bank iemand duidelijk van zijn verplichtingen ontslaat.

Hoe zit het met een hypothecaire lening?

Er zijn twee mogelijkheden:

• Jij en je partner verkopen de woning. In dat geval wordt de bank als eerste terugbetaald met het geld van die verkoop. Kan je de volledige lening terugbetalen, dan heb je bij de bank geen schulden meer. Werd de bank niet volledig terugbetaald, dan blijf je, samen met je partner, aansprakelijk. Je mag zelf bepalen hoe je dat probleem onder elkaar regelt, maar de bank kan bij beiden terecht voor de betaling van het saldo.
• Als het je partner is die je uitkoopt. Je spreekt af dat hij ook de lening overneemt en jij niets meer moet terugbetalen. Besef dat die afspraken enkel gelden tussen jou en je partner. De bank is er niet door gebonden. Ze is dan ook niet verplicht er rekening mee te houden. Alleen als ze zeker weet dat je partner de lening alleen kan terugbetalen, kan ze een ander standpunt innemen en dat schriftelijk bevestigen. Doet ze dat niet, dan kan ze nog altijd bij jou om terugbetaling vragen. De bedragen die je in plaats van je partner aan de bank betaalde, kan je later bij hem proberen te recupereren op basis van de afspraken die je maakte.

Voor je zo’n regeling met je partner aanvaardt is het dus belangrijk om een schriftelijk akkoord van de bank te krijgen waarin duidelijk staat vermeld dat je niet meer verantwoordelijk bent voor de terugbetaling van de lening.

We hebben hierboven gezien hoe de relatie tussen jou en de bank verloopt. Het is echter op het niveau van de relatie binnen het huishouden dat het complex kan worden:

• Woonde je feitelijk samen, dan is het vrij eenvoudig. Elke partner is in dat geval verantwoordelijk voor de schulden die hij aanging.
  
  Meer informatie vind je op de website notaris.be.
• Datzelfde principe geldt als je wettelijk samenwoonde. Als je partner echter kan aantonen dat zijn lening diende voor de gezinsbehoeften of voor de opvoeding van de kinderen, dan kan hij eisen dat je ze helpt terugbetalen.
• Komt er een einde aan je huwelijk, dan is er een verschil tussen:
  • Een scheiding met onderlinge toestemming: wie welke schuld afbetaalt/overneemt, hangt af van wat vooraf werd overeengekomen. De echtgenoten hebben hieromtrent totale vrijheid.
  • Een scheiding op grond van onherstelbare ontwrichting: Soms bereiken de echtgenoten een akkoord over een regeling (rechtelijke verdeling). Is dat niet zo, en trouwde je met gemeenschap van goederen? Dan draait ieder op voor zijn persoonlijke schulden en worden gemeenschappelijke schulden onder elkaar verdeeld.
    
     

Het is belangrijk om je verzekeringscontracten te controleren.

Woonverzekering (ook brandverzekering genoemd)

Werd de verzekering voor de gezinswoning op naam van de twee partners afgesloten? Contacteer dan je makelaar of verzekeringsmaatschappij om te vragen dat je naam uit het contract geschrapt wordt als je partner je heeft uitgekocht en je verhuist.

Had je de verzekering alleen afgesloten? Dan zijn er twee mogelijkheden:

• Je partner sluit ergens anders een woonverzekering af. Je bezorgt je verzekeraar een bewijs van de verkoop van de woning en laat hem weten dat de verzekering niet meer hoeft door te lopen. Op de dag dat je partner eigenaar wordt van de woning, vervalt de oude woonverzekering automatisch omdat je niet langer eigenaar bent.
• Je partner wil de verzekering houden. Je meldt dat aan je verzekeraar en laat je naam vervangen door die van je partner.
  
  Gaat de verzekeraar hiermee akkoord, dan blijft de verzekering doorlopen met je partner als enige verzekeringsnemer.
  
  Als de verzekeraar weigert, moet je partner een nieuw contract op zijn naam laten opmaken, bij dezelfde verzekeraar óf bij een andere. Op de dag dat je partner eigenaar wordt van de woning, vervalt de oude woonverzekering automatisch omdat je niet langer eigenaar bent.

Let op!

Zolang je officieel eigenaar bent van een huis, ben je verantwoordelijk voor alle schade die dat huis kan veroorzaken. Je bent er dan ook maar beter voor verzekerd.

Verkoop je de woning, dan worden de nieuwe eigenaars ook verantwoordelijk voor de verzekering. Je brengt je verzekeraar daarvan op de hoogte. Op de dag van de eigendomsoverdracht vervalt de oude woonverzekering automatisch omdat je niet langer eigenaar bent.

Vergeet je nieuwe woning niet te verzekeren.

Verzekering juridische bijstand

Zijn de kosten voor een advocaat en voor een gerechtszaak gedekt als je een verzekering juridische bijstand hebt? Het antwoord op die vraag hangt af van wat er in je verzekeringscontract staat. Sommige contracten sluiten scheidingen duidelijk uit. Andere dekken een scheiding wel, maar beperken de tussenkomst tot een bepaald plafond. Lees je contract aandachtig. Twijfel je, neem dan contact op met je makelaar of met je verzekeringsmaatschappij.

Dekt het contract de kosten van een scheiding, zijn beide partners dan gedekt?

Ook dat hangt af van het contract. Misschien zijn enkel de kosten van de verzekeringsnemer gedekt. Controleer in dat geval of je allebei als verzekeringsnemer wordt vermeld. Het contract kan ook alle personen dekken die op het adres van de verzekeringsnemer wonen. Lees het daarom aandachtig. Twijfel je? Informeer dan bij je makelaar of verzekeraar.

Familiale verzekering burgerlijke aansprakelijkheid

In het geval van een familiale verzekering burgerlijke aansprakelijkheid zijn de "mensen die met de verzekeringsnemer onder hetzelfde dak wonen" meestal verzekerd. Ga je verhuizen, denk er dan aan:

• Je adreswijziging aan je verzekeraar door te geven als je de verzekeringsnemer was.
• Een verzekering op je eigen naam en adres af te sluiten indien je niet de verzekeringsnemer was.

Levensverzekeringen

Er zijn twee types levensverzekering waarvoor je eventueel stappen moet ondernemen:

• De schuldsaldoverzekering bij je hypothecaire lening.
  
  Heeft je partner je uitgekocht en ontsloeg de bank je van je aansprakelijkheid voor de terugbetaling van de lening, hoe zit het dan met de schuldsaldoverzekering? Er zijn verschillende mogelijkheden die telkens andere financiële gevolgen hebben. Lees je contract grondig na. Wil je meer informatie, neem dan contact op met je makelaar of verzekeringsmaatschappij.
  
  Meer informatie leest je elders op deze website.
• Een overlijdensverzekering ten gunste van je partner, die een geldbedrag zou ontvangen als je zou sterven. Wil je dat niet langer, dan moet je laten inschrijven dat het geld naar iemand anders moet gaan.
• Je kan de verzekering ook afkopen indien je het nut ervan niet meer inziet. Besef dat die afkoop financiële gevolgen heeft.

Het is mogelijk dat de begunstigde niet bij naam werd genoemd, maar dat enkel de relatie werd omschreven, bijvoorbeeld “de partner”. In dat geval hoef je niets te veranderen. Als je intussen opnieuw trouwt, wordt je nieuwe echtgeno(o)t(e) de begunstigde van de levensverzekering.

Dossier bij het ziekenfonds

Een scheiding heeft ook gevolgen voor je dossier bij het ziekenfonds (verplichte verzekering, bijkomende voordelen, hospitalisatieverzekering, verzekering tegen het risico van hulpbehoevendheid …). Breng het op de hoogte van de situatie.

Let op!

Wie is de begunstigde van je levensverzekering? Staat die vermeld met zijn of haar naam? Of met de relatie, bijvoorbeeld "partner"? Na een scheiding kan dat zware gevolgen hebben.

Er zijn twee situaties denkbaar:

• Je stelde je borg voor een aparte lening die niet aan een kredietopening verbonden was. In dat geval kan de bank je borgstelling niet meer gebruiken nadat de lening werd terugbetaald, aangezien er dan geen schuld meer is.
• Je stelde je borg om een kredietopening mogelijk te maken. Als de bank iemand een kredietopening toestaat, kan die persoon beschikken over een geldsom, die hij op verschillende manieren kan opnemen. Als het gaat om een hypothecaire lening, bijvoorbeeld, kan die daarmee een huis kopen. Via een consumentenkrediet kan de klant een auto kopen, of een huwelijksfeest financieren, en ga zo maar door.

Naarmate de verschillende leningen (kredieten) die binnen de globale kredietopening werden afgesloten, worden terugbetaald, kan de bank opnieuw geld ter beschikking stellen en blijft het krediet openstaan. Hier blijft je borgstelling dus behouden.

Indien je je borg stelde om een kredietopening mogelijk te maken – ook al is dat al lang geleden en werd de oorspronkelijke lening waarvoor de kredietopening werd toegestaan terugbetaald – blijf je aansprakelijk.

Wat kan je doen om niet langer borg te staan?

Lees aandachtig de documenten die je ondertekende en waarvan je een kopie ontving. Indien blijkt dat het risico bestaat dat je voor iets aansprakelijk zou worden gesteld, kan je in het kader van je scheiding eisen dat je partner ervoor zorgt dat je van je aansprakelijkheid wordt ontslagen. Eventueel kan je partner de bank andere garanties bieden in de plaats van jouw borgstelling.

Je kan je borgstelling ook herroepen via een aangetekende brief aan de bank. Informeer in dat geval bij de instelling naar de formaliteiten die je daarvoor moet vervullen. Na herroeping van je borgstelling heeft de bank een bepaalde periode om te reageren:

• Ze aanvaardt de herroeping van je borgstelling en ontslaat je van je aansprakelijkheid.
• Ze weigert en je blijft aansprakelijk. In dat geval kan je via juridische weg proberen om je borgstelling te herroepen.

Zit je in een dergelijke situatie? Laat je adviseren door een notaris of een advocaat. De financiële gevolgen kunnen aanzienlijk zijn en voor onaangename verrassingen zorgen. Wil je er zeker van zijn dat de bank je na je borgstelling nooit aansprakelijk stelt? Eis dat ze dat voor je op papier zet.

Ook al wordt je groepsverzekering opgebouwd met bijdragen van jou en je werkgever en krijg je ze pas uitbetaald op het moment dat je met pensioen gaat, toch wordt er bij een verdeling bij een echtscheiding rekening mee gehouden.

Voor wie trouwt met gemeenschap van goederen geldt dat inkomsten in de gemeenschap komen. De groepsverzekering werd opgebouwd met je loon, dat is dus een dergelijke inkomst. Het aanvullend pensioen maakt bijgevolg deel uit van de verdeling tussen echtgenoten.

Zit je in een dergelijke situatie, dan kan het nuttig zijn je makelaar, verzekeringsonderneming of een advocaat te raadplegen.

Dit geldt uiteraard alleen voor echtgenoten die getrouwd zijn met gemeenschap van goederen en scheiden op grond van onherstelbare ontwrichting.

Dit geldt niet voor:

• Echtgenoten die scheiden met onderlinge toestemming kunnen zelf beslissen over hun bezittingen. Het product van de groepsverzekering kan er al dan niet deel van uitmaken.
• Als je trouwt met scheiding van goederen zijn inkomsten sowieso geen gemeenschappelijke bezittingen. Met andere woorden, elke echtgenoot behoudt zijn of haar beroepsinkomen.