De berekeningswijze hangt af van jouw pensioenstelsel: werknemer, zelfstandige of ambtenaar. Ieder jaar in de maand mei ontvangen gepensioneerde loontrekkenden en sommige gepensioneerde ambtenaren vakantiegeld. Gepensioneerde zelfstandigen hebben daar geen recht op.
1. Je bent werknemer
Een aantal elementen beïnvloeden de berekening van jouw pensioen als werknemer:
- de periodes waarin je effectief als werknemer hebt gewerkt. Sommige periodes waarin je niet of slechts deeltijds werkte, worden gelijkgesteld met effectieve arbeidsperiodes;
- jouw loon. Met andere woorden: wat je door jouw werk verdiende (rekening houdende met bepaalde onder- en bovengrenzen);
- jouw gezinssituatie op het moment dat je jouw pensioen ontvangt. Er worden twee tarieven gehanteerd: een tarief voor alleenstaanden en een tarief voor gezinnen.
Voor elk jaar waarin je gewerkt hebt (met een maximum van 45 jaar), maakt de Pensioendienst volgende berekening:
[(Totaal loon x herwaarderingscoëfficiënt)/45] x gezinssituatie (60% of 75%)
Analyse van deze formule
In de formule wordt de herwaarderingscoëfficiënt gebruikt om jouw loon aan te passen aan de huidige levensduurte. Het verkregen resultaat wordt gedeeld door 45, het aantal jaren van een volledige loopbaan. Het geheel wordt dan vermenigvuldigd met 60% (voor alleenstaanden) of 75% (voor gezinnen), in functie van jouw gezinssituatie op het moment dat je jouw pensioen ontvangt.
Die formule levert een bedrag op: dat van jouw pensioen voor één jaar arbeid. De Pensioendienst maakt die berekening voor ieder jaar waarin je als loontrekkende hebt gewerkt. Op het einde van jouw loopbaan vertegenwoordigt de som van al die bedragen jouw jaarlijks bruto pensioen.
We zijn het met je eens dat de berekening van het wettelijk pensioen niet eenvoudig is!
Nuttige toelichtingen vind je op: berekening van het pensioen van werknemers.
2. Je bent zelfstandige
Voor de berekening van jouw pensioen als zelfstandige worden dezelfde regels toegepast als voor loontrekkenden. Daarbij wordt rekening wordt gehouden met een aanpassingscoëfficiënt omdat zelfstandigen minder hebben bijgedragen tijdens hun loopbaan. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de inkomsten vóór en die na 1984. Voor de jaren vóór 1984 ontvang je een forfaitair pensioen (niet afhankelijk van de hoogte van jouw inkomsten). Voor de jaren vanaf 1984 wordt het pensioen berekend op basis van de inkomsten waarop je sociale bijdragen hebt betaald.
Net als in het geval van loontrekkenden, beïnvloedt jouw gezinssituatie op het moment dat je jouw pensioen krijgt (alleenstaande, gezin) het bedrag van jouw pensioen.
De Wikifin-tips
- Het wettelijk pensioen van zelfstandigen ligt over het algemeen lager dan dat van werknemers. Het is dus een goed idee om als zelfstandige een aanvullend pensioen op te bouwen.
- Onder bepaalde voorwaarden hebben zelfstandigen met een laag inkomen recht op een gewaarborgd minimumpensioen. Vraag informatie bij het RSVZ.
3. Je bent ambtenaar
Voor de berekening van het wettelijk pensioen van benoemde ambtenaren gelden specifieke regels. Er wordt niet uitgegaan van jouw totale wedde, maar van jouw gemiddelde wedde in de laatste vijf jaar (of 10 jaar als je geen 50 jaar was op 1/1/2012) van jouw loopbaan. Om jouw jaarlijks bruto pensioen te berekenen, wordt die wedde vermenigvuldigd met het aantal gewerkte jaren in openbare dienst, en daarna gedeeld door 60.
In tegenstelling tot wat geldt bij werknemers en zelfstandigen, heeft jouw gezinssituatie geen invloed op het bedrag van jouw pensioen als ambtenaar. Er wordt dus geen onderscheid gemaakt tussen gezinnen en alleenstaanden.
Meer informatie over: het pensioen voor benoemde ambtenaren.
4. Je had een gemengde loopbaan
Naargelang het type gemengde loopbaan (bijvoorbeeld: werknemer en zelfstandige óf ambtenaar en werknemer), onderzoekt elke betrokken pensioeninstelling jouw pensioenrechten voor het statuut dat onder haar bevoegdheid valt. Jouw pensioen wordt dan berekend in verhouding tot het aantal gepresteerde arbeidsjaren onder een bepaald arbeidsstatuut. Als je meer dan 45 jaar loopbaan hebt, wordt alleen rekening gehouden met de 45 beste jaren.
5. Schatting
Wil je een juiste schatting van het bedrag van jouw wettelijk pensioen, op basis van jouw persoonlijke gegevens? Je kan dat onder andere aanvragen via MyPension.be.