De financiën en de verzekeringen verdelen

Denk je dat jouw spaargeld en beleggingen makkelijker te verdelen zijn dan jouw meubelen of huisraad?

Je opende een rekening op jouw naam en denkt dan ook dat het geld daarop je toebehoort. Dat is niet zeker! Als je, bijvoorbeeld, trouwde met gemeenschap van goederen, liggen de dingen niet zo eenvoudig.

Heb je wel nagedacht over de volmachten op jouw rekening? Een gemeenschappelijke rekening is handig in gebruik, maar wordt plots gevaarlijk als je beslist uit elkaar te gaan.

En dan zijn er nog de borgsommen waarvoor je lang geleden tekende en die je uit het oog verloren was.

Al die zaken moeten worden bekeken. Ook jouw verzekeringscontracten en de schulden die je samen met jouw partner aanging (bijvoorbeeld: een hypothecaire lening). Trouwde je onder het wettelijk stelsel met gemeenschap van goederen? Besef dat ook jouw aanvullend pensioen dat je bij jouw werkgever opbouwt een beetje van jouw partner kan zijn…

De Wikifin-tips

  • Trek de volmachten voor jouw partner in.
  • Maak een overzicht van al jouw schulden en die van jouw partner. Ging je samen een lening aan, vraag dan aan de bank welke bedragen je nog verschuldigd bent.
  • Neem de tijd om jouw verzekeringen te controleren en vergeet daarbij jouw levensverzekering niet. Wijzig, indien nodig, de begunstigde van jouw overlijdensverzekering.

  1. Het geld op mijn rekening is mijn geld, veronderstel ik?

    Misschien heb je bij de bank:

    Je opende die rekeningen op jouw eigen naam, zoals de meeste volwassenen. Je beheert die rekeningen ook alleen.

    Je gaat je er waarschijnlijk van uit dat alles wat op jouw rekening staat voor jou is, en dat daarover niet de minste twijfel kan bestaan. Is dat ook zo?

    Alles hangt af van je situatie:

    • als je wettelijk of feitelijk samenwoont, ben je eigenaar van wat op jouw rekening staat. Ga je nu uit elkaar, dan blijft dat geld van jou. Behalve, natuurlijk als je partner het tegendeel kan bewijzen (bijvoorbeeld: aan de hand van een document waaruit duidelijk blijkt dat de effecten op je effectenrekening op zijn/haar naam staan).
    • indien je getrouwd bent, hangt het van je huwelijksstelsel af:
      • Trouwde je met gemeenschap van goederen, dan zijn alle inkomsten gemeenschappelijk. Komt het bij een scheiding op grond van onherstelbare ontwrichting tot een gerechtelijke verdeling, dan is het niet eens zeker dat je het geld krijgt dat je verdiende en op gemeenschappelijke rekeningen staat. In het kader van een scheiding met onderlinge toestemming bepaal je samen met je partner wie wat krijgt, ook al trouwde je met scheiding van goederen.
      • Trouwde je met scheiding van goederen, en gaat het om een scheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, dan zijn jouw inkomsten jouw eigendom. Werden ze gestort op jouw rekening, dan zijn ze ook voor jou.

  2. Kan ik de volmachten van mijn partner op mijn rekeningen intrekken?

    Misschien gaven jij en je partner elkaar volmachten op je respectievelijke rekeningen. In het kader van die volmachten heb je dus het recht om op de rekeningen van je partner transacties uit te voeren.

    Zolang alles goed gaat tussen jou en jouw partner zorgen volmachten niet voor problemen. Ze kunnen in het dagelijks leven zelfs heel handig zijn.

    Als je echter besluit uit elkaar te gaan, kan je je maar beter afvragen of het een goed idee is die volmachten te behouden. Eén ding is zeker: jij – en alleen jij – kan ze op ieder moment intrekken. Je hoeft alleen de bank daarvan op de hoogte te brengen, volgens de formaliteiten die de bank daarvoor voorziet.

    Na intrekking van de volmachten op je rekening, ben je de enige die met die rekeningen kan betalen. Jouw partner kan dat niet meer.

    Let op: dat zegt niets over wie de eigenaar is van het geld op jouw rekeningen! Zelfs als je vrij jouw rekeningen beheert, kan het geld voor een deel voor jouw partner zijn.

    Meer informatie over volmachten op de rekeningen van uw kinderen lees je elders op deze website.

  3. Moet ik opletten met onze gemeenschappelijke rekeningen?

    Stel: je hebt samen een gemeenschappelijke rekening waarop je allebei je loon en andere inkomsten ontvangt en waarmee je de huishoudelijke uitgaven betaalt. Daarnaast heb je een gemeenschappelijke spaarrekening voor grote uitgaven.

    Om een gemeenschappelijke rekening te kunnen gebruiken, is in principe de handtekening van jullie beiden nodig. Voor elke betaling of overschrijving moet je dus met twee zijn. Om die last te vermijden, kan je elkaar volmacht geven. Zo kan iedere partner alleen betalingen doen en geld overschrijven.

    Zolang alles goed gaat tussen jou en je partner, zorgen volmachten niet voor problemen. Ze kunnen in het dagelijks leven zelfs heel handig zijn.

    Als je echter besluit uit elkaar te gaan, kan je je maar beter afvragen of het een goed idee is die volmachten te behouden. Eén ding is zeker: jij – en alleen jij – kan ze op ieder moment intrekken. Je hoeft alleen de bank daarvan op de hoogte te brengen, volgens de formaliteiten die de bank daarvoor voorziet.

    Na intrekking van de volmacht van je partner, kan die niet langer alleen verrichtingen uitvoeren op jouw gemeenschappelijke rekeningen. Trekt hij/zij jouw volmachten in, dan geldt hetzelfde voor jou.

  4. Wie gaat de hypothecaire leningen en andere schulden verder afbetalen?

    Enkele jaren geleden sloot je samen een hypothecaire lening af. In het contract van de lening staat dat er maandelijks een bedrag van je bankrekening gaat om de lening terug te betalen. Zolang je samen door het leven ging, was dat geen probleem:misschien betaalde je maandelijks de lening af, en droeg je partner andere kosten. Jouw bijdragen waren dus evenwichtig.

    Terwijl je samenleefde, ging je ook andere schulden aan. Zo kocht je een auto.

    Hoe moet dat nu, als je besluit uit elkaar te gaan?

    Er is een verschil tussen de relatie tussen jou en je partner en de relatie tussen jou en je bank.

    Ten aanzien van jouw bank is het eenvoudig:

    • Al wie het contract van de lening ondertekende, is daar ook door gebonden. En dat blijft zo, tenzij de bank iemand duidelijk van zijn verplichtingen ontslaat. Indien je samen met je partner een autolening afsloot, kan de bank dus bij jullie beiden het geld terug komen vragen. De lening wordt terugbetaald met de in het contract opgegeven rekening. Gaf je de rekening van je partner op en weigert die nog te betalen, dan zal de bank bij jou aankloppen, zelfs indien bij de verdelingvan je bezittingen de auto naar je partner ging. Zolang de lening niet werd terugbetaald, kan de bank bij jou komen aankloppen. Gaat de bank ervan uit dat je partner in staat is om zelf de lening terug te betalen, dan kan ze overwegen om je vrij te stellen van betalingen in de toekomst.
    • Als gehuwden of wettelijk samenwonenden kan je zelfs verplicht worden om een lening terug te betalen die je niet zelf afsloot. Indien de bank kan bewijzen dat het geld van de lening diende voor de gezinsbehoeften of voor de opvoeding van de kinderen, kan ze je toch aanspreken. De aankoop van een koelkast zal bijvoorbeeld als een gezinsuitgave worden beschouwd.
      Meer informatie en voorbeelden vind je op deze website.
       

    Tussen jou en je partner kan het ingewikkelder liggen:

    • Woonde je feitelijk samen, dan is het vrij eenvoudig. Elke partner is in dat geval verantwoordelijk voor de schulden die hij aanging.
      Meer informatie vind je op deze website.
    • Datzelfde principe geldt als je wettelijk samenwoonde. Als je partner echter kan aantonen dat zijn lening diende voor de gezinsbehoeften of voorde opvoeding van de kinderen, dan kan hij eisen dat je ze helpt terugbetalen.
    • Komt er een einde aan je huwelijk, dan is er een verschil tussen:
      • een scheiding met onderlinge toestemming: wie welke schuld afbetaalt/overneemt, hangt af van wat vooraf werd overeengekomen. De echtgenoten hebben hieromtrent totale vrijheid.
      • een scheiding op grond van onherstelbare ontwrichting: soms bereiken de echtgenoten een akkoord over een regeling. Is dat niet zo, en trouwde je met gemeenschap van goederen? Dan draait ieder op voor zijn persoonlijke schulden en worden gemeenschappelijke schulden onder elkaar verdeeld.
        Meer informatie over en voorbeelden van dergelijke schulden lees je op deze website.

    Wat in het specifieke geval van een hypothecaire lening?

    Er zijn twee mogelijkheden:

    • Jij en je partner verkopen het huis waarop je een hypotheek nam aan iemand anders. In dat geval wordt de bank als eerste terugbetaald met het geld van die verkoop. Kan je de volledige lening terugbetalen, dan heb je bij de bank geen schulden meer. Werd de bank niet volledig terugbetaald, dan blijf je, samen met je partner, aansprakelijk. Je mag zelf bepalen hoe je dat probleem onder elkaar regelt, maar de bank kan bij jullie beiden terecht om het geld terug te betalen.
    • Je partner koopt je uit. Je spreekt af dat hij ook de lening overneemt, en dat je niets meer zult moeten terugbetalen.
      Besef dat die afspraken enkel gelden tussen jou en je partner! Voor de bank gelden ze niet, en de bank is niet verplicht er rekening mee te houden. Ze zal dat doorgaans enkel doen als ze zeker weet dat je partner de lening alleen zal kunnen terugbetalen. Doet ze dat niet, dan kan ze nog altijd bij jou terecht om terugbetaling te vragen. De bedragen die je in plaats van je partner aan de bank betaalde, kan je later proberen te recupereren op basis van de afspraken die je met je partner maakte.
      Enkel als je bank je schriftelijk meedeelt dat je niet langer aansprakelijk bent voor de lening, is dat inderdaad het geval.

  5. Waar moet ik op letten als het om verzekeringen gaat?

    Het is belangrijk om jouw verzekeringscontracten te controleren.

    Brandverzekering (ook woonverzekering genoemd)

    Je partner heeft je uitgekocht uit de gezinswoning waarvan je samen eigenaar was. Je verhuist.

    Werd de verzekering voor die gezinswoning op naam van de twee partners afgesloten? Contacteer dan jouw makelaar of verzekeringsmaatschappij om te melden dat jouw naam uit het contract moet worden geschrapt.

    Had je alleen de verzekering afgesloten? Dan zijn er twee mogelijkheden:

    • Jouw partner sluit ergens anders een brandverzekering af. Je laat jouw verzekeraar weten dat de verzekering niet meer hoeft door te lopen (en bezorgt hem een bewijs van de verkoop van het huis). Op de dag dat jouw partner eigenaar wordt van de woning, vervalt de oude woonverzekering automatisch omdat je niet langer eigenaar van het huis bent.
    • Jouw partner wil de verzekering houden. Je meldt dat aan jouw verzekeraar en laat jouw naam vervangen door die van jouw partner. Gaat de verzekeraar hiermee akkoord, dan blijft de verzekering doorlopen met jouw partner als enige verzekeringsnemer. Als de verzekeraar weigert, moet jouw partner een nieuw contract op zijn naam laten opmaken, bij dezelfde verzekeraar óf bij een andere. Daarnaast laat je jouw verzekeraar weten dat de verzekering niet meer hoeft door te lopen (en bezorgt hem een bewijs van de verkoop van het huis). Op de dag dat jouw partner eigenaar wordt van de woning, vervalt de oude woonverzekering automatisch omdat je niet langer eigenaar van het huis bent.

    Let op: zolang je officieel eigenaar bent van een huis, ben je verantwoordelijk voor alle schade die dat huis kan veroorzaken. Heb je liever dat die schade door jouw brandverzekering gedekt blijft, zorg dan voor een woonverzekering die het huis voldoende dekt zolang je eigenaar bent.

    • Verkoop je het huis aan andere personen, dan worden zij verantwoordelijk voor de verzekering ervan. Je laat jouw verzekeraar weten dat het huis werd verkocht (en bezorgt hem/haar een bewijs van die verkoop) en dat jouw verzekering dus niet hoeft door te lopen. Op de dag dat de koper eigenaar wordt van de woning, vervalt de oude woonverzekering automatisch omdat je niet langer eigenaar van het huis bent.

    Vergeet je nieuwe woning niet te verzekeren!

    Verzekering juridische bijstand

    De advocaatkosten en de gerechtskosten kunnen naar aanleiding van een scheiding hoog oplopen. Als je een verzekering juridische bijstand hebt, zijn die kosten dan gedekt?

    Het antwoord op die vraag hangt af van wat er in jouw contract staat. Sommige contracten sluiten scheidingen duidelijk uit of dekken een scheiding, maar beperken de tussenkomst tot een bepaald plafond. Lees je contract aandachtig. Twijfel je, neem dan contact op met jouw makelaar of verzekeringsmaatschappij.

    Dekt het contract de kosten van een scheiding, zijn beide partners dan gedekt? Ook dat hangt af van het contract. Mogelijks zijn enkel de kosten van de verzekeringsnemer gedekt (controleer in dat geval of je allebei als verzekeringsnemers wordt vermeld). Het contract kan ook alle personen dekken die op het adres van de verzekeringsnemer wonen. Lees jouw contract aandachtig. Twijfel je, informeer dan bij jouw makelaar of verzekeraar.

    Verzekering Familiale verzekering burgerlijke aansprakelijkheid

    In het geval van een familiale verzekering burgerlijke aansprakelijkheid zijn de 'mensen die met de verzekeringsnemer onder hetzelfde dak wonen' meestal verzekerd. Ga je verhuizen, denk er dan aan om:

    • jouw adreswijziging aan jouw verzekeraar door te geven indien je de verzekeringsnemer was
    • een verzekering op jouw eigen naam en adres af te sluiten indien je niet de verzekeringsnemer was
    Levensverzekeringen

    Er zijn twee types levensverzekering waarvoor je eventueel stappen moet ondernemen:

    • de schuldsaldoverzekering die je hypothecaire lening waarborgt
      Stel: Samen met jouw partner sloot je enkele jaren geleden een hypothecaire lening af. Om die lening te waarborgen, moest je ook allebei een schuldsaldoverzekering ondertekenen. Intussen heeft je partner je uitgekocht en ontsloeg de bank je van je aansprakelijkheid voor de terugbetaling van de lening. Hoe zit het dan met de schuldsaldoverzekering? Er zijn verschillende mogelijkheden die telkens andere financiële gevolgen hebben. Lees je contract grondig na. Wil je meer informatie, neem dan contact op met je makelaar of verzekeringsmaatschappij.
      Meer informatie lees je elders op deze website.
    • een overlijdensverzekering ten gunste van je partner, die een geldbedrag zou ontvangen als je zou sterven. Wil je dat niet langer, dan moet je laten inschrijven dat het geld naar iemand anders zou moeten gaan: je kind, een ouder,… Je kan de verzekering ook afkopen indien je het nut ervan niet meer inziet. Besef dat die afkoop financiële gevolgen heeft. Meer informatie lees je elders op deze website.
      Het is mogelijk dat de begunstigde niet bij naam werd genoemd ('Jan Janssen') maar dat enkel de relatie werd omschreven ('de partner op het moment dat de verzekering wordt uitbetaald'). In dat geval hoef je niets te veranderen. Als je intussen opnieuw trouwt, wordt je nieuwe echtgenoot de begunstigde van de levensverzekering.
    Dossier bij het ziekenfonds

    Dat je uit elkaar gaat of scheidt, heeft ook gevolgen voor je dossier bij het ziekenfonds (verplichte verzekering, bijkomende voordelen, hospitalisatieverzekering, verzekering tegen het risico van hulpbehoevendheid,…). Breng je ziekenfonds op de hoogte van het feit dat je uit elkaar gaat of gescheiden bent.

  6. Lang geleden stelde ik mij borg voor het beroepskrediet van mijn partner. Wat moet ik nu doen?

    Toen je partner zijn beroepsactiviteit begon, moest hij een lening afsluiten. De bank vroeg je om borg te staan, als garantie dat de lening ook zou worden terugbetaald. Dat was jaren geleden. Je bent er zeker van dat de lening intussen werd terugbetaald en dat er dus geen gevaar is dat je er ooit nog voor zal opdraaien.

    Althans, daar ga je van uit. Is dat écht zo?

    Er zijn twee situaties denkbaar:

    Je stelde je borg voor een aparte lening die niet aan een kredietopening verbonden was

    In dat geval kan de bank jouw borgstelling niet meer gebruiken nadat de lening werd terugbetaald, aangezien er dan geen schuld meer is.

    Je stelde zich borg om een kredietopening mogelijk te maken

    Wanneer de bank iemand een kredietopening toestaat, kan die persoon beschikken over een geldsom (het bedrag van de kredietopening). Stond de bank een kredietopening van 500.000 euro toe, dan beschikt de klant dus over 500.000 euro. Dat geld kan voor verschillende doeleinden worden gebruikt. Als het gaat om een hypothecaire lening, bijvoorbeeld, kan die daarmee een huis kopen. Via een consumentenkrediet kan de klant een auto kopen. De klant kan daarmee een huwelijksfeest financieren, en ga zo maar door.

    Naarmate de verschillende leningen (kredieten) die binnen de globale kredietopening werden afgesloten worden terugbetaald, kan de bank opnieuw geld ter beschikking stellen (en kan de klant dus nieuwe leningen of kredieten afsluiten).

    Indien je je borg stelde om een kredietopening mogelijk te maken – ook al is dat al lang geleden en werd de oorspronkelijke lening waarvoor de kredietopening werd toegestaan terugbetaald – blijf je aansprakelijk.

    Stel: 20 jaar geleden vestigde je echtgenoot zich als zelfstandige. Hij moest materiaal en machines aankopen om als algemeen aannemer aan de slag te gaan. Hij vroeg een lening van 100.000 euro aan bij de bank. De bank stond die lening toe, maar vroeg je om borg te staan. Mocht je partner problemen hebben om de lening terug te betalen, dan kon de bank bij jou aankloppen. Het geld dat je echtgenoot toen leende, betaalde hij intussen terug.

    Betekent dat dat je van je aansprakelijkheid werd ontslagen? Nee!

    De bank stond je echtgenoot een kredietopening toe, en je stelde je borg om dat mogelijk te maken. In het kader van de globale kredietopening van 100.000 euro sloot je echtgenoot bij de bank een lening van 100.000 euro af om machines en materiaal te kunnen kopen. Zelfs indien de oorspronkelijke bedragen werden terugbetaald, worden eventueel nieuwe leningen aan je echtgenoot aangerekend op diezelfde kredietopening. Je borgstelling blijft dus van kracht zolang je echtgenoot geld leent.

    Wat moet je dan doen?

    Lees aandachtig de documenten die je ondertekende en waarvan je een kopie ontving.

    Indien blijkt dat het risico bestaat dat je voor iets aansprakelijk zou worden gesteld, kan je in het kader van je scheiding eisen dat je partner ervoor zorgt dat je van je aansprakelijkheid wordt ontslagen. Eventueel kan je partner de bank andere garanties bieden in de plaats van je borgstelling.

    Je kan je borgstelling ook herroepen via een aangetekende brief aan de bank. Informeer in dat geval bij de bank naar de formaliteiten die je daarvoor moet vervullen. Na herroeping van je borgstelling heeft de bank een bepaalde periode om te reageren:

    • ze aanvaardt de herroeping van je borgstelling en ontslaat je van je aansprakelijkheid
    • ze weigert, en je blijft aansprakelijk. In dat geval kan je via juridische weg proberen om je borgstelling te herroepen.

    Zit je in een dergelijke situatie? Laat je adviseren door een notaris of advocaat. De financiële gevolgen kunnen aanzienlijk zijn en zorgen voor onaangename verrassingen! Wil je er zeker van zijn dat de bank je na je borgstelling nooit aansprakelijk zal stellen? Eis dat ze dat voor jou op papier zet!

  7. Heeft mijn voormalige partner recht op een deel van mijn aanvullend pensioen?

    Als loontrekkende geniet je van een groepsverzekering waarvoor je werkgever en jij bijdragen betalen. Die groepsverzekering levert je een mooi extraatje op als je met pensioen gaat.

    We spreken in dat verband over een aanvullend pensioen van de tweede pijler.

    Meer informatie lees je elders op deze website.

    Je ontvangt dat geld pas als je met pensioen gaat. Je kan er nu nog niet over beschikken, dat kan pas in de toekomst. Geld dat je pas in de toekomst ontvangt, kan toch geen deel uitmaken van de verdeling van bezittingen in het kader van een scheiding? En toch:

    • uitgaande van het principe dat inkomsten gemeenschappelijke bezittingen zijn voor wie trouwde met gemeenschap van goederen;
    • vermits dat de groepsverzekering werd opgebouwd met je loon;
    • wordt er doorgaans vanuit gegaan dat ook je aanvullend pensioen deel uitmaakt van de verdeling tussen echtgenoten die trouwden met gemeenschap van goederen.

    Daar komen heel wat vragen bij kijken. Zit je in een dergelijke situatie, dan kan het nuttig zijn je makelaar, verzekeringsonderneming of een advocaat te raadplegen.

    Goed om weten: het voorgaande geldt niet voor:

    • echtgenoten die scheiden met onderlinge toestemming: in de afspraken die ze vooraf maken, beslissen ze zelf over hoe hun bezittingen zullen worden verdeeld. De inkomsten uit een groepsverzekering kunnen daar al dan niet in worden opgenomen
    • echtgenoten getrouwd met scheiding van goederen: inkomsten zijn in dat geval geen gemeenschappelijke bezittingen, maar de eigen bezittingen van iedere echtgenoot. Met andere woorden: elk van de echtgenoten behoudt de eigen beroepsinkomsten.