De financiën en de verzekeringen verdelen

Denkt u dat uw spaargeld en beleggingen makkelijker te verdelen zijn dan uw meubelen of huisraad?

U opende een rekening op uw naam en denkt dan ook dat het geld daarop u toebehoort. Dat is niet zeker! Als u, bijvoorbeeld, trouwde met gemeenschap van goederen, liggen de dingen niet zo eenvoudig.

Heeft u wel nagedacht over de volmachten op uw rekening? Een gemeenschappelijke rekening is handig in gebruik, maar wordt plots gevaarlijk als u beslist uit elkaar te gaan.

En dan zijn er nog de borgsommen waarvoor u lang geleden tekende en die u uit het oog verloren was.

Al die zaken moeten worden bekeken. Ook uw verzekeringscontracten en de schulden die u samen met uw partner aanging (bijvoorbeeld: een hypothecaire lening). Trouwde u onder het wettelijk stelsel met gemeenschap van goederen? Besef dat ook uw aanvullend pensioen dat u bij uw werkgever opbouwt een beetje van uw partner kan zijn…

De Wikifin-tips

  • Trek de volmachten voor uw partner in.
  • Maak een overzicht van al uw schulden en die van uw partner. Ging u samen een lening aan, vraag dan aan de bank welke bedragen u nog verschuldigd bent.
  • Neem de tijd om uw verzekeringen te controleren en vergeet daarbij uw levensverzekering niet. Wijzig, indien nodig, de begunstigde van uw overlijdensverzekering.

  1. Het geld op mijn rekening is mijn geld, veronderstel ik?

    Misschien heeft u bij de bank:

    U opende die rekeningen op uw eigen naam, zoals de meeste volwassenen. U beheert die rekeningen ook alleen.

    U gaat u er waarschijnlijk van uit dat alles wat op uw rekening staat voor u is, en dat daarover niet de minste twijfel kan bestaan. Is dat ook zo?

    Alles hangt af van uw situatie:

    • als u wettelijk of feitelijk samenwoont, bent u eigenaar van wat op uw rekening staat. Gaat u nu uit elkaar, dan blijft dat geld van u. Behalve, natuurlijk als uw partner het tegendeel kan bewijzen (bijvoorbeeld: aan de hand van een document waaruit duidelijk blijkt dat de effecten op uw effectenrekening op zijn/haar naam staan).
    • indien u getrouwd bent, hangt het van uw huwelijksstelsel af:
      • Trouwde u met gemeenschap van goederen, dan zijn alle inkomsten gemeenschappelijk. Komt het bij een scheiding op grond van onherstelbare ontwrichting tot een gerechtelijke verdeling, dan is het niet eens zeker dat u het geld krijgt dat u verdiende en op gemeenschappelijke rekeningen staat. In het kader van een scheiding met onderlinge toestemming bepaalt u samen met uw partner wie wat krijgt, ook al trouwde u met scheiding van goederen.
      • Trouwde u met scheiding van goederen, en gaat het om een scheiding op grond van onherstelbare ontwrichting, dan zijn uw inkomsten uw eigendom. Werden ze gestort op uw rekening, dan zijn ze ook voor u.

  2. Kan ik de volmachten van mijn partner op mijn rekeningen intrekken?

    Misschien gaven u en uw partner elkaar volmachten op uw respectievelijke rekeningen. In het kader van die volmachten heeft u dus het recht om op de rekeningen van uw partner transacties uit te voeren.

    Zolang alles goed gaat tussen u en uw partner zorgen volmachten niet voor problemen. Ze kunnen in het dagelijks leven zelfs heel handig zijn.

    Als u echter besluit uit elkaar te gaan, kan u zich maar beter afvragen of het een goed idee is die volmachten te behouden. Eén ding is zeker: u – en alleen u – kan ze op ieder moment intrekken. U hoeft alleen de bank daarvan op de hoogte te brengen, volgens de formaliteiten die de bank daarvoor voorziet.

    Na intrekking van de volmachten op uw rekening, bent u de enige die met die rekeningen kan betalen. Uw partner kan dat niet meer.

    Let op: dat zegt niets over wie de eigenaar is van het geld op uw rekeningen! Zelfs als u vrij uw rekeningen beheert, kan het geld voor een deel voor uw partner zijn.

    Meer informatie over volmachten op de rekeningen van uw kinderen leest u elders op deze website.

  3. Moet ik opletten met onze gemeenschappelijke rekeningen?

    Stel: u heeft samen een gemeenschappelijke rekening waarop u allebei uw loon en andere inkomsten ontvangt en waarmee u de huishoudelijke uitgaven betaalt. Daarnaast heeft u een gemeenschappelijke spaarrekening voor grote uitgaven.

    Om een gemeenschappelijke rekening te kunnen gebruiken, is in principe de handtekening van u beiden nodig. Voor elke betaling of overschrijving moet u dus met twee zijn. Om die last te vermijden, kan u elkaar volmacht geven. Zo kan iedere partner alleen betalingen doen en geld overschrijven.

    Zolang alles goed gaat tussen u en uw partner, zorgen volmachten niet voor problemen. Ze kunnen in het dagelijks leven zelfs heel handig zijn.

    Als u echter besluit uit elkaar te gaan, kan u zich maar beter afvragen of het een goed idee is die volmachten te behouden. Eén ding is zeker: u – en alleen u – kan ze op ieder moment intrekken. U hoeft alleen de bank daarvan op de hoogte te brengen, volgens de formaliteiten die de bank daarvoor voorziet.

    Na intrekking van de volmacht van uw partner, kan die niet langer alleen verrichtingen uitvoeren op uw gemeenschappelijke rekeningen. Trekt hij/zij uw volmachten in, dan geldt hetzelfde voor u.

  4. Wie gaat de hypothecaire leningen en andere schulden verder afbetalen?

    Enkele jaren geleden sloot u samen een hypothecaire lening af. In het contract van de lening staat dat er maandelijks een bedrag van uw bankrekening gaat om de lening terug te betalen. Zolang u samen door het leven ging, was dat geen probleem:misschien betaalde u maandelijks de lening af, en droeg uw partner andere kosten. Uw bijdragen waren dus evenwichtig.

    Terwijl u samenleefde, ging u ook andere schulden aan. Zo kocht u een auto.

    Hoe moet dat nu, als u besluit uit elkaar te gaan?

    Er is een verschil tussen de relatie tussen u en uw partner en de relatie tussen u en uw bank.

    Ten aanzien van uw bank is het eenvoudig:

    • al wie het contract van de lening ondertekende, is daar ook door gebonden. En dat blijft zo, tenzij de bank iemand duidelijk van zijn verplichtingen ontslaat. Indien u samen met uw partner een autolening afsloot, kan de bank dus bij u beiden het geld terug komen vragen. De lening wordt terugbetaald met de in het contract opgegeven rekening. Gaf u de rekening van uw partner op en weigert die nog te betalen, dan zal de bank bij u aankloppen, zelfs indien bij de verdelingvan uw bezittingen de auto naar uw partner ging. Zolang de lening niet werd terugbetaald, kan de bank bij u komen aankloppen. Gaat de bank ervan uit dat uw partner in staat is om zelf de lening terug te betalen, dan kan ze overwegen om u vrij te stellen van betalingen in de toekomst.
    • Als gehuwden of wettelijk samenwonenden kan u zelfs verplicht worden om een lening terug te betalen die u niet zelf afsloot. Indien de bank kan bewijzen dat het geld van de lening diende voor de gezinsbehoeften of voor de opvoeding van de kinderen, kan ze u toch aanspreken. De uitgaven moeten uiteraard in verhouding staan tot de levensstandaard van het gezin. Een gezin heeft, bijvoorbeeld, een koelkast nodig. De aankoop van een koelkast zal dan ook als een gezinsuitgave worden beschouwd. Het hoeft echter niet te gaan om een Amerikaanse koelkast met ingebouwde ijsmaker en allerlei andere dure gadgets!
      Meer informatie en voorbeelden vindt u op deze website.
       

    Tussen u en uw partner kan het ingewikkelder liggen:

    • Woonde u feitelijk samen, dan is het vrij eenvoudig. Elke partner is in dat geval verantwoordelijk voor de schulden die hij aanging.
      Meer informatie leest u op deze website.
    • Datzelfde principe geldt als u wettelijk samenwoonde. Als uw partner echter kan aantonen dat zijn lening diende voor de gezinsbehoeften of voorde opvoeding van de kinderen, dan kan hij eisen dat u ze helpt terugbetalen.
    • Komt er een einde aan uw huwelijk, dan is er een verschil tussen:
      • een scheiding met onderlinge toestemming: wie welke schuld afbetaalt/overneemt, hangt af van wat vooraf werd overeengekomen. De echtgenoten hebben hieromtrent totale vrijheid.
      • een scheiding op grond van onherstelbare ontwrichting: soms bereiken de echtgenoten een akkoord over een regeling. Is dat niet zo, en trouwde u met gemeenschap van goederen? Dan draait ieder op voor zijn persoonlijke schulden en worden gemeenschappelijke schulden onder elkaar verdeeld.
        Meer informatie over en voorbeelden van dergelijke schulden leest u op deze website.
         

    Wat in het specifieke geval van een hypothecaire lening?

    Er zijn twee mogelijkheden:

    • U en uw partner verkopen het huis waarop u een hypotheek nam aan iemand anders. In dat geval wordt de bank als eerste terugbetaald met het geld van die verkoop. Kan u de volledige lening terugbetalen, dan heeft u bij de bank geen schulden meer. Werd de bank niet volledig terugbetaald, dan blijft u, samen met uw partner, aansprakelijk. U mag zelf bepalen hoe u dat probleem onder elkaar regelt, maar de bank kan bij u beiden terecht om het geld terug te betalen.
    • uw partner koopt u uit. U spreekt af dat hij ook de lening overneemt, en dat u niets meer zult moeten terugbetalen.
      Besef dat die afspraken enkel gelden tussen u en uw partner! Voor de bank gelden ze niet, en de bank is niet verplicht er rekening mee te houden. Ze zal dat doorgaans enkel doen als ze zeker weet dat uw partner de lening alleen zal kunnen terugbetalen. Doet ze dat niet, dan kan ze nog altijd bij u terecht om terugbetaling te vragen. De bedragen die u in plaats van uw partner aan de bank betaalde, kan u later proberen te recupereren op basis van de afspraken die u met uw partner maakte.
      Enkel als u bank u schriftelijk meedeelt dat u niet langer aansprakelijk bent voor de lening, is dat inderdaad het geval.

  5. Waar moet ik op letten als het om verzekeringen gaat?

    Het is belangrijk om uw verzekeringscontracten te controleren.

    Woonverzekering

    Uw partner heeft u uitgekocht uit de gezinswoning waarvan u samen eigenaar was. U verhuist.

    Werd de verzekering voor die gezinswoning op naam van de twee partners afgesloten? Contacteer dan uw makelaar of verzekeringsmaatschappij om te melden dat uw naam uit het contract moet worden geschrapt.

    Had u alleen de verzekering afgesloten? Dan zijn er twee mogelijkheden:

    • Uw partner sluit ergens anders een woonverzekering af. U laat uw verzekeraar weten dat de verzekering niet meer hoeft door te lopen (en bezorgt hem een bewijs van de verkoop van het huis). Op de dag dat uw partner eigenaar wordt van de woning, vervalt de oude woonverzekering automatisch omdat u niet langer eigenaar van het huis bent.
    • Uw partner wil de verzekering houden. U meldt dat aan uw verzekeraar en laat uw naam vervangen door die van uw partner. Gaat de verzekeraar hiermee akkoord, dan blijft de verzekering doorlopen met uw partner als enige verzekeringsnemer. Als de verzekeraar weigert, moet uw partner een nieuw contract op zijn naam laten opmaken, bij dezelfde verzekeraar óf bij een andere. Daarnaast laat u uw verzekeraar weten dat de verzekering niet meer hoeft door te lopen (en bezorgt hem een bewijs van de verkoop van het huis). Op de dag dat uw partner eigenaar wordt van de woning, vervalt de oude woonverzekering automatisch omdat u niet langer eigenaar van het huis bent.

    Let op: zolang u officieel eigenaar bent van een huis, bent u verantwoordelijk voor alle schade die dat huis kan veroorzaken. Heeft u liever dat die schade door uw woonverzekering gedekt blijft, zorg dan voor een woonverzekering die het huis voldoende dekt zolang u eigenaar bent.

    • Verkoopt u het huis aan andere personen, dan worden zij verantwoordelijk voor de verzekering ervan. U laat uw verzekeraar weten dat het huis werd verkocht (en bezorgt hem/haar een bewijs van die verkoop) en dat uw verzekering dus niet hoeft door te lopen. Op de dag dat de koper eigenaar wordt van de woning, vervalt de oude woonverzekering automatisch omdat u niet langer eigenaar van het huis bent.

    Vergeet uw nieuwe woning niet te verzekeren!

    Verzekering juridische bijstand

    De advocaatkosten en de gerechtskosten kunnen naar aanleiding van een scheiding hoog oplopen. Als u een verzekering juridische bijstand heeft, zijn die kosten dan gedekt?

    Het antwoord op die vraag hangt af van wat er in uw contract staat. Sommige contracten sluiten scheidingen duidelijk uit of dekken een scheiding, maar beperken de tussenkomst tot een bepaald plafond. Lees uw contract aandachtig. Twijfelt u, neem dan contact op met uw makelaar of verzekeringsmaatschappij.

    Dekt het contract de kosten van een scheiding, zijn beide partners dan gedekt? Ook dat hangt af van het contract. Mogelijks zijn enkel de kosten van de verzekeringsnemer gedekt (controleer in dat geval of u allebei als verzekeringsnemers wordt vermeld). Het contract kan ook alle personen dekken die op het adres van de verzekeringsnemer wonen. Lees uw contract aandachtig. Twijfelt u, informeer dan bij uw makelaar of verzekeraar.

    Verzekering Familiale verzekering burgerlijke aansprakelijkheid

    In het geval van een familiale verzekering burgerlijke aansprakelijkheid zijn de "mensen die met de verzekeringsnemer onder hetzelfde dak wonen" meestal verzekerd. Gaat u verhuizen, denk er dan aan om:

    • uw adreswijziging aan uw verzekeraar door te geven indien u de verzekeringsnemer was
    • een verzekering op uw eigen naam en adres af te sluiten indien u niet de verzekeringsnemer was
    Levensverzekeringen

    Er zijn twee types levensverzekering waarvoor u eventueel stappen moet ondernemen:

    • de schuldsaldoverzekering die uw hypothecaire lening waarborgt
      Stel: Samen met uw partner sloot u enkele jaren geleden een hypothecaire lening af. Om die lening te waarborgen, moest u ook allebei een schuldsaldoverzekering ondertekenen. Intussen heeft uw partner u uitgekocht en ontsloeg de bank u van uw aansprakelijkheid voor de terugbetaling van de lening. Hoe zit het dan met de schuldsaldoverzekering? Er zijn verschillende mogelijkheden die telkens andere financiële gevolgen hebben. Lees uw contract grondig na. Wil u meer informatie, neem dan contact op met uw makelaar of verzekeringsmaatschappij.
      Meer informatie leest u elders op deze website.
    • een overlijdensverzekering ten gunste van uw partner, die een geldbedrag zou ontvangen als u zou sterven. Wil u dat niet langer, dan moet u laten inschrijven dat het geld naar iemand anders zou moeten gaan: uw kind, een ouder,… U kan de verzekering ook afkopen indien u het nut ervan niet meer inziet. Besef dat die afkoop financiële gevolgen heeft. Meer informatie leest u elders op deze website.
      Het is mogelijk dat de begunstigde niet bij naam werd genoemd ("Jan Janssen") maar dat enkel de relatie werd omschreven ("de partner op het moment dat de verzekering wordt uitbetaald"). In dat geval hoeft u niets te veranderen. Als u intussen opnieuw trouwt, wordt uw nieuwe echtgenoot de begunstigde van de levensverzekering.
    Dossier bij het ziekenfonds

    Dat u uit elkaar gaat of scheidt, heeft ook gevolgen voor uw dossier bij het ziekenfonds (verplichte verzekering, bijkomende voordelen, hospitalisatieverzekering, verzekering tegen het risico van hulpbehoevendheid,…). Breng uw ziekenfonds op de hoogte van het feit dat u uit elkaar gaat of gescheiden bent.

  6. Lang geleden stelde ik mij borg voor het beroepskrediet van mijn partner. Wat moet ik nu doen?

    Toen uw partner zijn beroepsactiviteit begon, moest hij een lening afsluiten. De bank vroeg u om borg te staan, als garantie dat de lening ook zou worden terugbetaald. Dat was jaren geleden. U bent er zeker van dat de lening intussen werd terugbetaald en dat er dus geen gevaar is dat u er ooit nog voor zal opdraaien.

    Althans, daar gaat u van uit. Is dat écht zo?

    Er zijn twee situaties denkbaar:

    U stelde zich borg voor een aparte lening die niet aan een kredietopening verbonden was

    In dat geval kan de bank uw borgstelling niet meer gebruiken nadat de lening werd terugbetaald, aangezien er dan geen schuld meer is.

    U stelde zich borg om een kredietopening mogelijk te maken

    Wanneer de bank iemand een kredietopening toestaat, kan die persoon beschikken over een geldsom (het bedrag van de kredietopening). Stond de bank een kredietopening van 500.000 euro toe, dan beschikt de klant dus over 500.000 euro. Dat geld kan voor verschillende doeleinden worden gebruikt. Als het gaat om een hypothecaire lening, bijvoorbeeld, kan die daarmee een huis kopen. Via een consumentenkrediet kan de klant een auto kopen. De klant kan daarmee een huwelijksfeest financieren, en ga zo maar door.

    Naarmate de verschillende leningen (kredieten) die binnen de globale kredietopening werden afgesloten worden terugbetaald, kan de bank opnieuw geld ter beschikking stellen (en kan de klant dus nieuwe leningen of kredieten afsluiten).

    Indien u zich borg stelde om een kredietopening mogelijk te maken – ook al is dat al lang geleden en werd de oorspronkelijke lening waarvoor de kredietopening werd toegestaan terugbetaald – blijft u aansprakelijk.

    Stel: 20 jaar geleden vestigde uw echtgenoot zich als zelfstandige. Hij moest materiaal en machines aankopen om als algemeen aannemer aan de slag te gaan. Hij vroeg een lening van 100.000 euro aan bij de bank. De bank stond die lening toe, maar vroeg u om borg te staan. Mocht uw partner problemen hebben om de lening terug te betalen, dan kon de bank bij u aankloppen. Het geld dat uw echtgenoot toen leende, betaalde hij intussen terug.

    Betekent dat dat u van u van uw aansprakelijkheid werd ontslagen? Nee!

    De bank stond uw echtgenoot een kredietopening toe, en u stelde zich borg om dat mogelijk te maken. In het kader van de globale kredietopening van 100.000 euro sloot uw echtgenoot bij de bank een lening van 100.000 euro af om machines en materiaal te kunnen kopen. Zelfs indien de oorspronkelijke bedragen werden terugbetaald, worden eventueel nieuwe leningen aan uw echtgenoot aangerekend op diezelfde kredietopening. Uw borgstelling blijft dus van kracht zolang uw echtgenoot geld leent.

    Wat moet u dan doen?

    Lees aandachtig de documenten die u ondertekende en waarvan u een kopie ontving.

    Indien blijkt dat het risico bestaat dat u voor iets aansprakelijk zou worden gesteld, kan u in het kader van uw scheiding eisen dat uw partner ervoor zorgt dat u van uw aansprakelijkheid wordt ontslagen. Eventueel kan uw partner de bank andere garanties bieden in de plaats van uw borgstelling.

    U kan uw borgstelling ook herroepen via een aangetekende brief aan de bank. Informeer in dat geval bij de bank naar de formaliteiten die u daarvoor moet vervullen. Na herroeping van uw borgstelling heeft de bank een bepaalde periode om te reageren:

    • ze aanvaardt de herroeping van uw borgstelling en ontslaat u van uw aansprakelijkheid
    • ze weigert, en u blijft aansprakelijk. In dat geval kan u via juridische weg proberen om uw borgstelling te herroepen.
       

    Zit u in een dergelijke situatie? Laat u adviseren door een notaris of advocaat. De financiële gevolgen kunnen aanzienlijk zijn en zorgen voor onaangename verrassingen! Wil u er zeker van zijn dat de bank u na uw borgstelling nooit aansprakelijk zal stellen? Eis dat ze dat voor u op papier zet!

  7. Heeft mijn voormalige partner recht op een deel van mijn aanvullend pensioen?

    Als loontrekkende geniet u van een groepsverzekering waarvoor uw werkgever en u bijdragen betalen. Die groepsverzekering levert u een mooi extraatje op als u met pensioen gaat.

    We spreken in dat verband over een aanvullend pensioen van de tweede pijler.

    Meer informatie leest u elders op deze website.

    U ontvangt dat geld pas als u met pensioen gaat. U kan er nu nog niet over beschikken, dat kan pas in de toekomst. Geld dat u pas in de toekomst ontvangt, kan toch geen deel uitmaken van de verdeling van bezittingen in het kader van een scheiding? En toch:

    • uitgaande van het principe dat inkomsten gemeenschappelijke bezittingen zijn voor wie trouwde met gemeenschap van goederen,
    • vermits dat de groepsverzekering werd opgebouwd met uw loon,
    • wordt er doorgaans vanuit gegaan dat ook uw aanvullend pensioen deel uitmaakt van de verdeling tussen echtgenoten die trouwden met gemeenschap van goederen.
       

    Daar komen heel wat vragen bij kijken. Zit u in een dergelijke situatie, dan kan het nuttig zijn uw makelaar, verzekeringsonderneming of een advocaat te raadplegen.

    Goed om weten: het voorgaande geldt niet voor:

    • echtgenoten die scheiden met onderlinge toestemming: in de afspraken die ze vooraf maken, beslissen ze zelf over hoe hun bezittingen zullen worden verdeeld. De inkomsten uit een groepsverzekering kunnen daar al dan niet in worden opgenomen
    • echtgenoten getrouwd met scheiding van goederen: inkomsten zijn in dat geval geen gemeenschappelijke bezittingen, maar de eigen bezittingen van iedere echtgenoot. Met andere woorden: elk van de echtgenoten behoudt de eigen beroepsinkomsten.